узор, прыклад, мерка, лад, манер, мадэль, форма, норма, стандарт, тып; капыл, фасон, шаблон, штамп, трафарэт, схема, аршын, метр (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

measure​1 [ˈmeʒə] n.

1. ме́ра, крок;

take drastic measures прыма́ць суро́выя ме́ры

2. ме́ра, паме́р;

in full measure fml по́ўнасцю

3. ступе́нь

4. ме́рка; адзі́нка;

А centimetre is a measure of length. Сантыметр – адзінка (мера) даўжыні.

5. mus. такт

♦

beyond measure fml ве́льмі вялі́кі або́ ве́льмі мно́га;

made to measure BrE зро́блены на зака́з;

in a/some measure у пэ́ўнай ступе́ні;

in large measure у вялі́кай ступе́ні

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

мо́дуль

(лац. modulus = мера)

1) назва важнага каэфіцыента, мерка якой-н. велічыні ці ўласцівасці (напр. м. пругкасці);

2) мат. пастаянны множнік, на які трэба памножыць лагарыфм адной сістэмы, каб атрымаць лагарыфм другой сістэмы;

3) умоўная адзінка даўжыні, якая ўжываецца для каардынацыі памераў збудаванняў і іх частак;

4) частка (вузел) складанай сістэмы, якая выконвае самастойную функцыю ў розных тэхнічных канструкцыях;

5) частка касмічнага карабля, якая можа самастойна ажыццяўляць палёт.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

test

[test]

1.

n.

1)

а) экза́мэн, тэст, іспы́т -у m.; кантро́льная рабо́та

a test in arithmetic — кантро́льная рабо́та па арытмэ́тыцы

б) выпрабава́ньне n. (уме́льства)

2) ме́рка f., крытэ́рый -ю m.

3) Chem. аналі́з -у m.

4) выпрабава́ньне n., тэст -у m.

nuclear weapon test — выпрабава́ньне я́дзернае збро́і

2.

v.t.

1) спраўджа́ць (ве́ды, сумле́ннасьць)

2) выпрабо́ўваць, правяра́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

каза́, ‑ы́; мн. ко́зы (з ліч. 2, 3, 4 казы́), коз; ж.

1. Невялікая парнакапытная жвачная жывёліна (свойская і дзікая) сямейства пустарогіх; самка казла. Дзікая каза. Каза з казлянятамі. □ У Самабыля ёсць розная жыўнасць: куры, трое парасят, дзве казы і трусы. Колас.

2. Разм. Двухметровая драўляная мерка ў форме разнятага цыркуля для абмервання зямельных участкаў; сажань. Варанецкі ішоў, лёгка ўскідваючы доўгія ножкі «казы» — вялікага драўлянага цыркуля. Дуброўскі. Максім узяў ад Дзяніса «казу» і пачаў перамяраць. Капусцін.

3. Уст. Заплечныя насілкі для пераносу цэглы на будаўніцтве. Паложаць чалавеку дзесяць цаглін на «казу», прыгнецца ён, каб трывалей ляжала прылада на плячах з грузамі. Пальчэўскі. Па хісткіх рыпучых лесвіцах, на вышыню дзесятага паверха насілі муляры цэглу на «казе». «ЛіМ».

4. Даўнейшы беларускі калядны абрад.

•••

Ангорская каза — каштоўная шэрсная парода коз з паўтонкай моцнай белай шэрсцю.

Абадраць як сідараву казу гл. абадраць.

Адстаўной казы барабаншчык гл. барабаншчык.

Дзе і Макар коз не пасе гл. дзе.

Козамі сена травіць гл. травіць.

Лупіць як сідараву казу гл. лупіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ло́жа ​1, ‑ы, ж.

1. Месца ў глядзельнай зале, аддзеленае перагародкаю для невялікай колькасці асоб. У ложы паблісквалі маноклі і ордэнскія крыжы генералаў. Мехаў. Увечары .. [Эльга], нібы цень, прашмыгнула ў артыстычную ложу, забілася ў кут, каб не ўбачылі яе з залы. Мікуліч.

2. Уст. Аддзяленне масонскай арганізацыі.

[Фр. loge.]

ло́жа ​2, ‑ы, ж.

Драўляная частка ружжа ці аўтамата, да якой прымацаваны ствол. Падняў я стрэльбу. Снег абцёр з рулі і ложы. Сачанка. Гэта быў невялікі, лёгкі і вельмі зручны аўтамат; ложа яго была аздоблена перламутрам, механізм ніколі не даваў асечкі. Шчарбатаў.

ло́жа ​3, ‑а, н.

1. Паглыбленне ў грунце, па якім цячэ водны паток; рэчышча. Вось як цяпер, перада мною Устае куточак той прыгожа, Крынічкі вузенькае ложа. Колас.

2. Уст., паэт. Пасцель.

•••

Пракрустава ложа (кніжн.) — мерка, пад якую сілком падганяюць, прыстасоўваюць што‑н. (Ад імя міфічнага грэчаскага разбойніка Пракруста, які клаў захопленыя ім ахвяры на сваё ложа і абсякаў ногі тым, хто быў даўжэй ложа, а тым, хто карацей, выцягваў іх.)

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Máßstab

m -(e)s, -stäbe

1) тэх. машта́б; машта́бная ліне́йка, шкала́

verjüngter ~ — паме́ншаны машта́б

in größerem ~ — у больш шыро́кіх паме́рах [машта́бах]

2) крытэ́рый, ме́рка

éinen hóhen ~ an etw. (A) ánlegen — выстаўля́ць высо́кія патрабава́нні да чаго́-н.; высо́ка цані́ць што-н.

den éigenen ~ ánlegen — ме́раць што-н. на свой аршы́н

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

паме́р, ‑у, м.

1. Велічыня чаго‑н. у адным або некалькіх вымярэннях. У сасновым бары, каля самай сядзібы запаведніка, выдзелены для.. [гадавальніка] участак зямлі, памерам у адзін гектар. В. Вольскі. Без канца і меры.. [дрэўцы] рассявала тут усюды старая таполя, памераў незвычайных. Чорны.

2. Ступень развіцця, велічыня, маштаб якой‑н. з’явы, здарэння і г. д. Аляксей падумаў, якія вялізныя памеры наступлення і — колькі тут войск, людзей, што .. нецярпліва, парыўна яшчэ чакаюць сваёй пары!.. Мележ. Бадай што няма большай небяспекі, чым тая, памераў якой яшчэ не ведаеш. Карпюк.

3. Мерка, нумар якога‑н. прадмета. З раніцы да позняга вечара топчуць.. [двор] падэшвы чаравікаў самых розных фасонаў і памераў — ад 18‑га да 38‑га нумару. Жычка.

4. Спец. Камбінацыя тых ці іншых элементаў (націскных і ненаціскных або доўгіх ці кароткіх складоў), якая паўтараецца ў вершы і з’яўляецца асновай вершаванага рытму. Перабрана мноства класічных памераў ад ямба да анапеста. У. Калеснік. Кожная з дарэвалюцыйных паэм Купалы пісалася адным намерам. Бярозкін. // Тая ці іншая колькасць і размяшчэнне рытмічных адзінак у музыкальным такце, якія ўтвараюць рытмічны лад музычнага твора.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ме́ра, ме́рка ’адзінка вымярэння (мера збожжа ў 20 гарнцаў; круглая пасудзіна з клёпак для сыпкіх цел ≈ 1 пуд; краўцоўскі метр; лубянка; для ручнога абмервання палеткаў; памер за памол у млыне)’, ’велічыня, ступень’ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ, ТС, Бяльк., Сцяц., Шат., Мат. Гом., Нас.; кір., Нар. сл.). Укр. мі́ра, рус. ме́ра, польск. miara, н.- і в.-луж. měra, чэш. míra, славац. miera, славен. mẹ́ra, серб.-харв. мје̏ра, макед. мера, балг. мяра, ст.-слав. мѣра. Прасл. měra. Утворана ад і.-е. асновы *mē‑ пры дапамозе суфікса ‑ra. І.‑е. адпаведнікі: літ. mãtas, mãstas, ст.-інд. māti ’мерае’, mátram, mátrā ’мера’, лац. mētior ’мераю’, ст.-грэч. μητίς ’рада, розум’, μητιάω ’раблю выснову’, гоц. mēla ’меха — мера збожжа’, mot ’год’, літ. mẽtai ’тс’, ст.-в.-ням. meʒʒan ’мераць’, māa ’мера’ (Бернекер, 2, 50; Траўтман, 179; Мее, 404; Фасмер, 2, 600; Скок, 2, 437; Бязлай, 2, 178; Шустар-Шэўц, 12, 899; Чайкіна, РР, 1972, 2, 112–114). Сюды ж ме́раць, ме́рыць ’вызначаць велічыню, колькасць, ацэньваць’, ’надзяваць для прымеркі’ (ТСБМ, Др.-Падб., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), ме́рны ’рытмічны’, ’сярэдні паводле сілы, памераў’ (ТСБМ, Нас., ТС), ме́ршчык ’той, хто мерае’ (Нас.), ме́рыцца ’меціць, намервацца’ (ТСБМ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

measure

[ˈmeʒər]

1.

v.t.

1) ме́раць, вымяра́ць

2) мець даўжыню́, шырыню́

The tree measures 10 meters — Дрэ́ва ма́е 10 м вышыні́

3) адме́рваць

to measure off 2 meters of cloth — адме́раць 2 мэ́тры матэрыя́лу

4) (with), ацэ́ньваць, супастаўля́ючы з чым; (by) датарно́ўваць да чаго́

5) Poet., хадзі́ць, ру́хацца ўза́д і ўпе́рад

6) to measure out — адмяра́ць

7) to measure up — мець неабхо́дныя кваліфіка́цыі; адпавяда́ць вымо́гам, патрабава́ньням; апра́ўдваць чые́-н. надзе́і

2.

n.

1) ме́ра f.; ме́раньне n.

liquid (dry, square) measure — ме́ра ва́дкасьці (сы́пкіх рэ́чываў, паве́рхні).

2) ме́рка f.

to take (one’s) measure —

а) здыма́ць чыю́-н. ме́рку

б) ацэ́ньваць чый-н. хара́ктар

3) крытэ́рый -ю m., ме́рка f.

measure of value — крытэ́рый ва́ртасьці

4)

beyond measure — празьме́рна, мо́цна; зана́дта

in great measure — у зна́чнай ме́ры

5) Mus. такт -у m.

6) мерапрые́мства n.; за́хады pl. only

to take measures — зрабі́ць за́хады

preventive measures — ме́ры засьцяро́гі

7) Math. дзе́льнік, мно́жнік -а m.

the greatest common measure (GCM) — агу́льны найбо́льшы дзе́льнік

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)