Verbum

◎ *Ла́галіць, драг. лііголыты ’ўпрошваць’ (Клім.). У выніку страты пачатковага г (гл. Карскі, 1, 371) ад глаголіць (глсі‑ голыты) < прасл. gol‑gol‑iti ’гаварыць’. Адносна семантыкі гл. Мартынаў, Лекс. взаим., 170–172.

Азна́йміць (Др.-Падб., Яруш.), азнаймавацца (Нас.), азнайменне (Нас.), ст.-бел. ознаймати ’паведамляць, аб’яўляць’ (1563), ознаймити(ся) (1542), ознайменный (1517), ознайменье, ознаймовати(ся) (Булыка, Запазыч.). Запазычанне з польск. oznajmić (się) (Мартынаў, SlW, 68).

Абані́ты ’пешчаны, балаваны’ (Касп.), параўн. рус. пск. абанитый ’неслух, свавольны, балаваны, хітры’. Мабыць, абаніты < *абабніты. Параўн. рус. бабнить ’спавіваць’ і рус. арх. банить ’тс’ (абое да баба). Гл. Мартынаў, SlW, 64, і бабіць.

Адшу́нуць ’адбегчы’ (КТС). Відаць, балтыйскага паходжання. Параўн. літ. šáuti, šaunù ’хутка бегчы’, лат. šaut, šaunù ’зрабіць хуткі рух’. Усе гэтыя балтыйскія дзеясловы спрадвечна роднасныя з прасл. sovati, sunǫti (гл. сунуць) (Мартынаў, SlW, 67).

Апанта́ны, раней апентаны (Федар., 6, 558; з XVI ст., Гіст. лекс., 96). З польск. opętany ’тс’ (Мартынаў–Міхневіч, «Маладосць», 1969, 9, 149; Курс суч., 155). Развіццё значэння праз ’звязаны з д’яблам’, адкуль ’шалёны’.

Абраві́та ’абавязкова, няўхільна’ (Бяльк.), ’прама’ (Раст.). Трубачоў лічыць няясным (Слав. языкозн., V, 176). Да абравітар. Параўн. бел. беластоц. obrewiter не вагаючыся, без цырымоніі’ < лац. breviter ’коратка’ (Зданцэвіч, Тэксты, 38). Гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 2, 74.

Бо́лька ’болька, рана’ (Бяльк., Шат., Касп., Нас. і інш.). Утварэнне ад bolěti (гл. бале́ць). Гэта слова, відавочна, праславянскае і мае адпаведнасці ў кашуб., балг., серб.-харв., мак. мовах. Падрабязна Мартынаў, Бел.-польск. ізал., 92–93.

Адсача́ць ’адстаць (пра кару дрэў вясной)’ (Юрч.), адсачэць ’тс’ (калі вясной пад карой на дрэве з’яўляецца сок і лёгка адстае кара ад дрэва)’ (КЭС) да сок (гл.). Параўн. назву першага вясенняга месяца — сакавік (Мартынаў, SlW, 65).

Абыто́к ’востраў’ (Др.-Падб.) < аб‑цячы, параўн. востраў і струя, струмень. Маецца на ўвазе рачны востраў. Беларускае слова дакладна супадае з рэканструкцыяй Трубачова на аснове анамастычных даных, гл. Трубачоў, Дополн., 3, 101; параўн. Мартынаў, SlW, 61–62.

Ку́шаць ’есці’ (Сл. паўн.-зах., Бяльк., Гарэц.). Укр. кушати, рус. кушать ’тс’, серб.-харв. ку̏шати ’каштаваць’, славен. kúšati ’тс’. Разарваны арэал распаўсюджання сведчыць аб праславянскім характары гэтага слова. Прасл. kusiti < гоц. kausjan (аблаўтная форма kiusan ’каштаваць’) (Мартынаў, Лекс. взаим., 7–72).