Лутовікі ’лапці з луцця’ (Нік. Очерки). Да лут 1 (гл.), лутовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перабо́ры ед. нет привере́дничанье ср., привере́дливость ж., изли́шняя разбо́рчивость;
◊ за п. — ла́пці ды або́ры — погов. мно́го выбира́ть — жена́тым не быва́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абарса́ць ’зацягнуць аборы ў лапці’ (Шат.), обарсаць (КСТ, КЭС), аббэрсаны (КТС), магчыма, *об‑вьрз‑ати (< прасл. *vьrz‑ti ’вязаць’), параўн. рус. верзни ’лапці’ і бел. барсні ’тс’. Іншую версію гл. у Рудніцкага, 201. Параўн. таксама Краўчук, Бел.-укр. ізал., 37. Гл. барсні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наўра́ць ’навешаць на жэрдкі для сушкі гарох, траву; падплялі лапці і інш.’ (бешанк., Нар. сл.). Форма зак. трыв. да набіраць (гл.), параўн. таксама аўраць, ураць ’вешаць на жэрдкі для прасушкі гарох, траву; падплятаць лапці’ (гл.), якія могуць быць другаснымі ўтварэннямі ад наўраць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лычкі ў выразе лазовые лычкі ’лазовыя лапці’ (Федар. Дад.). Да лыка 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́барсаць ’выцягнуць абору з лапця’ (бялын., Янк. Мат., Янк. I, Шат.). Ад барса́ць ’зацягваць абору ў лапці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ґе́рзаць ’падплятаць (лапці)’ (Сл. паўн.-зах.). Паводле Сл. паўн.-зах., запазычанне з літ. ker̃zoti ’зрабіць абы-як’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ка́верць ’бяссэнсіца’ (круп., Жакава, Совещание по ОЛА, 198), ’скажэнне гучання слова, няяснае вымаўленне, хлусня’ (Жакава, там жа), параўн. «каверць у чалавека, што слухаць непрыемна». Структурны паралелізм са словам каверт ’яма з вадой і інш.’ відавочны, што датычыць семантычнага боку, параўн. рус. дыял. вертега ’хлуслівы чалавек, хлус і пад.’, вертеть ’падманваць’. Падобнымі ўтварэннямі да прыведзеных вышэй з’яўляюцца і кавярзня ’хлусня’, кавярзні ’лапці’, да кавярзаць < коверзати ’плясці’. Да апошняга параўн. яшчэ рус. дыял. вертни ’берасцяныя лапці’ і верть ’тоўстая баваўняная пража, баваўняныя вяровачкі, звітыя рукамі, з якіх плятуць лапці і ткуць папоны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прырыхтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., што і чаго.
Разм. Загадзя падрыхтаваць. Рыжы яго гаспадар прырыхтаваў ужо яму лапці, анучы, двое штаноў. Чорны. Букрэй выбраў месца ў глухім кутку двара каля нейкай будыніны, прырыхтаваў на ўсякі выпадак наган. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пле́цені ’вяровачныя лапці’ (лях., ЛА, 4). Рус. разан. плетень ’падэшва лапця’. Ад ппеі©ь (плеть) ’вяроўка’ < плесці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)