распра́віць, -пра́ўлю, -пра́віш, -пра́віць; -пра́ўлены; зак., што.
1. Разгладзіць, зрабіць роўным, выпраміць.
Р. абрус на стале.
2. Напружыўшы мышцы, выпрастаць (часткі цела).
Р. плечы.
◊
Расправіць крылы — праявіць рашучасць, веру ў сябе.
|| незак. распраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. распра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вятра́к, ветрака, м.
Ветраны млын. Па адзін і па другі бок вёскі стаялі ветракі, як страшыдлы, шырока раскінуўшы свае крылы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Серпакры́жнік ‘кажан’ (свісл., Шатал.). Да серп і асновы ‑крыжыць ‘рэзаць’, якая ў чакрыжыць (гл.); відаць, ‘крылы, якія “выразаны” ў форме сярпа’. Параўн. серпокры́л ‘чорны стрыж’ (ПСл).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крыло́, -ла́ ср., в разн. знач. крыло́;
маха́ць кры́ламі — маха́ть кры́льями;
к. самалёта — крыло́ самолёта;
к. ветрака́ — крыло́ ветряно́й ме́льницы;
к. экіпа́жа — крыло́ экипа́жа;
пра́вае (ле́вае) к. во́йска — пра́вое (ле́вое) крыло́ во́йска;
ле́вае к. англі́йскага рабо́чага ру́ху — ист. ле́вое крыло́ англи́йского рабо́чего движе́ния;
◊ распасце́рці кры́лы — распра́вить кры́лья;
падрэ́заць кры́лы — подре́зать кры́лья;
схава́ць пад к. — спря́тать под кры́лышко;
пад ~лом — (у каго) под кры́лышком (у кого);
апусці́ць кры́лы — опусти́ть кры́лья;
абрэ́заць кры́лы — (каму) обре́зать кры́лья (кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
відазме́нены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад відазмяніць.
2. у знач. прым. Які змяніў свой від, выгляд. Відазмененае рэчыва. Відазмененыя крылы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
osowieć
зак.
1. асавець; асалавець;
2. перан. апусціць крылы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Скрыло́ ‘крыло’ (Ласт., Сл. ПЗБ, Стан.), скры́льлі ‘крылы’ (Ласт.), скры́лы ‘тс’ (Сл. ПЗБ), скры́лья ‘крылле’ (там жа). Варыянт з рухомым s‑ ад *skridlo/*kridlo (гл. ЭССЯ, 12, 153). Гл. крыло.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кры́лле, ‑я, н., зб.
Крылы. Нудна махалі крыллем над кустом вароны. Чорны. У празрыстым небе трапятаў крыллем каршачок: мусіць, выбіраў на зямлі здабычу. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крыла́тка 1 ’верхняе мужчынскае адзенне’ (ТСБМ). Па форме яна нагадвае крылы. Параўн. крыло 1 (гл.).
Крыла́тка 2 ’плод некаторых раслін з тонкім крылом, якое дае магчымасць ляцець у паветры’ (ТСБМ). Гл. крыло 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
распасце́рці, -стру́, -стрэ́ш, -стрэ́; -стро́м, -страце́, -стру́ць; распасцёр, -сце́рла; -стры́; -сцёрты; зак., што.
1. Шырока раскінуць (рукі, крылы).
2. Роўна, свабодна разгарнуць, разаслаць што-н. на паверхні чаго-н.
Р. коўдру на канапе.
3. перан., на каго-што. Пашырыць сферу дзеяння чаго-н.; распаўсюдзіць.
Р. сваю ўладу.
|| незак. распасціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)