Карчако́п ’работнік, які капае карчы’ (КЭС, лаг.). Этымалогія гэтага складанага слова празрыстая, да корч (гл.) і капа́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карчо́ўе ’месца, дзе багата пнёў і карэнняў’ (Яшк.). Зборны назоўнік, вытворны ад корч (гл.), з тыповым суфіксам ‑ovьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карчаўе (пагардліва) ’старыя’ (Нар. сл.). Nomen соіlectivum з суфіксам -ovbje і рэгулярным націскам на апошнім складзе, да корч (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ускапа́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ускапаць.
2. у знач. прым. Узрыхлены, размякчаны (пра глебу). Ускапаныя грады. □ [Кінамеханік] дабраўся да ўскапанага жоўтага пяску, зазірнуў пад вывернуты корч, тупнуў туды ботам. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пэ́ханік ’смольны корч’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Ад піхаць, піхаць ’пыхаць, пыхкаць’, гукапераймальнага паходжання, параўн.: папяросай рабіць пэх‑пэх (Янк. 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
камі́нак, ‑нка, м.
Выемка ў печы, дзе раскладалі агонь для асвятлення хаты. Добра помніцца Галі: на чорным камінку Аж да ранку гарэлі ўсю ноч смалякі. Гілевіч. Ярка на камінку Смольны корч палае. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
курэ́цца, ‑эецца; незак.
Разм. Тое, што і курыцца (у 1–3 знач.). Туман прынёс аднекуль гарэлае: недзе блізка курэўся пасля пастухоў на вогнішчы корч. Пташнікаў. На вуліцах каля хат снег курэўся, як дым. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастыля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак., з кім і без дап.
Разм. Тое, што і апастыляцца. Цяўлік надта любіў разяўляцца на ўсіх, пастыляўся нават з дарослымі, лез на кожнага, як жаба на корч. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каржа́к, ‑а, м.
Разм. Каржакаватае дрэва; корч. Стылі, кракталі на сцюжы старыя сосны-каржакі, лускалася ад марозу кара на маладым сасонніку. Пташнікаў. Вялікія вочы жмурыліся ад пільнасці, калі гасіў..[хлапчук] з-за вуха сякераю па ўпартых каржаках. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ке́ча ’гронка, корч цыбулі, суквецце’ (Сл. паўн.-зах.). Дабыць, праз незасведчаную форму *кича (< прасл. kyča < kytja) да ніта (гл.). Параўн. укр. кетяг ’грона’ і китяг ’тс’ (ЕСУМ, 2, 427). Каранёвае е другаснае на месцы і (Oi).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)