не́сціся¹, нясу́ся, нясе́шся, нясе́цца; нясёмся, несяце́ся, нясу́цца; нёсся, не́слася і нясла́ся, не́слася і нясло́ся; нясі́ся; незак.
1. Хутка рухацца, імчацца ўперад.
Несліся коні.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Распаўсюджвацца (пра гукі, пахі, чуткі).
Нясуцца песні.
Несліся новыя чуткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мы́ла, -а, н.
1. Рэчыва з тлушчу і шчолачы, якое лёгка раствараецца ў вадзе і ўжыв. для мыцця.
Гаспадарчае м.
Туалетнае м.
2. перан. Белая пена ў коней ад поту.
Коні ў мыле.
|| прым. мы́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наўска́ч, прысл.
Скачкамі, вельмі хутка. Коні рванулі ўперад і панеслі наўскач. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здратава́ць сов. (исковеркать, повредить) истопта́ть, вы́топтать;
ко́ні ~ва́лі пасе́вы — ко́ни истопта́ли (вы́топтали) посе́вы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сталачы́ць сов., разг. потрави́ть, вы́топтать;
ко́ні ~чы́лі ярыну́ — ко́ни потрави́ли (вы́топтали) ярово́е по́ле
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гла́дкі, -ая, -ае.
1. Роўны, без упадзін і выступаў.
Г. стол.
Гладкая пляцоўка.
2. перан. Просты, лёгкі для разумення (пра мову, верш, думкі і пад.).
Г. стыль.
Лектар гаварыў гладка (прысл.).
3. Сыты, адкормлены (разм.).
Гладкія коні.
Г. пан.
|| наз. гла́дкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цуг, -а, м.
1. Доўгі рад, чарада жывёл, птушак, машын і пад., якія рухаюцца адзін за адным.
Жураўліны ц.
Ц. вагонаў.
2. Запрэжка, у якой коні (валы і пад.) ідуць гужам або парамі адзін за адным.
|| прым. цугавы́, -а́я, -о́е.
Цугавая запрэжка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падупа́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які трохі запаў, уваліўся. Коні як коні, брыгадныя рабацягі, з падупалымі лінючымі бакамі. Лось.
2. Які пачаў занепадаць. Падупалая гаспадарка.
3. Слабы, хваравіты. Падупалы здароўем чалавек. // перан. Паніжаны; паслабелы. Падупалы настрой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прысто́нь ’прывязь’: стаяць коні на прысто́ні, не пʼюць, не едяць, усе весела гледяць (загадка). (Ян.). З прыстань (гл.) з гіперыстычнай зменай а > о.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напу́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Адчуць страх; напужацца (звычайна пра жывёлу). Коні напудзіліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)