праяві́ць, -яўлю́, -я́віш, -я́віць; -я́ўлены; зак., што.

1. Робячы што-н., выявіць наяўнасць якіх-н. якасцей, уласцівасцей.

П. назіральнасць.

П. клопат.

П. сябе (выявіць свае магчымасці).

2. Апрацаваўшы хімічна, зрабіць бачным адлюстраванне сфатаграфаванага прадмета (спец.).

П. плёнку.

|| незак. праяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. праяўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даба́віцца, ‑віцца; зак.

Дадаткова далучыцца да чаго‑н.; прыбавіцца, падбавіцца. Дабавіўся новы клопат. / у безас. ужыв. Літаратуры фальклорнай у нас крыху дабавілася. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

funeral [ˈfju:nərəl] n. пахава́нне

♦ infml it’s your funeral гэ́та ваш кло́пат/ва́ша турбо́та; нарака́йце на сябе́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

панепако́іцца, ‑коюся, ‑коішся, ‑коіцца; зак.

Разм.

1. Прабыць некаторы час у стане непакою.

2. Выявіць непакой, клопат аб кім‑, чым‑н. Панепакоіцца аб дзецях.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бесперапы́нку, прысл.

Не робячы перапынкаў, не спыняючыся. Праз халодную маску на твары.. білася адна рыса — адлюстраванне таго, што.. [Стафанковіча] бесперапынку пілуе нейкая думка, нейкі клопат. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

headache [ˈhedeɪk] n.

1. галаўны́ боль;

I have a splitting headache. У мяне расколваецца галава.

2. турбо́та, кло́пат

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

◎ Не́ндза ’клопат, турботы’ (ТС). Гл. нэндза ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Заске́ма ’клопат’, ’чалавек, што перашкаджае’, ’скупы’ (Сл. паўн.-зах.). Аддзеяслоўны бязафіксны назоўнік ад *заскеміць ’зашчаміць’, гл. заскеміцца. Семантыка: ’клопат’ < ’перашкода’ < ’тое, што зашчамляе’ > ’той, хто зашчамляе’ > ’скупы’. Параўн. аднакарэннае аскома са значэннем ’прагнасць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Bekümmernis

f -, -se

1) журбо́та, туга́

2) кло́пат

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

◎ Пе́ча 1 ’апека; клопат, нагляд’ (Нас., Др.-Падб., Гарэц.), рус. цеча ’удзел, клопаты’, польск. piecza ’клопат, увага, апека, нагляд; стараннасць’, н.-луж. pjeca, в.-луж. pječa ’клопат’, чэш. ресе ’клопат, апека, дагляд, ахова’, славен. pėča, peč, ресаі ’смутак, гора; клопат, стараннасць, трывога’, сюды ж таксама макед. печая ’тс’, печалба ’прыробак’, балг. печая, печаяба ’тс’, ст.-слав. печлл’ь ’пакута, мучэнне, смутак; клопат, апека’. Звычайна звязваецца з *рекіі, гл. пячы (Міклашыч, 234; Брукнер, 406; Праабражэнскі, 2, 53; БЕР, 5, 212). Інакш Махэк₂ (441): < і.-е. *кер‑ (> geh-) ’мець клопат, мучэнне’; апошняе ў прасл. мове (пад уплывам *рекіі ’пячы’) змянілася ў *pek​u̯‑, параўн. ст.-чэш. peč і se ’клапаціцца’, ст.-рус. пекуся ’клапачуся’. З-за такой блізкасці ў балт. мовах у *pek‑ ’пячы’ адбылася перастаноўка к — р: літ. керн, лат. cepu ’пяку’. Гл. таксама апека.

◎ Пе́ча 2 ’рана ад апёку’ (ТС). Відаць, фармальна тоеснае балг. печа ’блазна на твары’, серб.-харв. пена ’трупная пляма’, што ўзыходзіць да *pekti ’пячы’. Інакш адносна паўднёваславянскіх слоў Скок, 2, 650; БЕР, 5, 211 (з петечеі).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)