петра-

(гр. petro = камень)

першая састаўная частка складаных слоў, што абазначае «які адносіцца да каменя, да горных парод».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Абме́ці ’аўсяная мякіна’ (Янк. I), абмецце ’зерне нізкага гатунку’ (Янк. I), абмёты ’самая дробная салома, якая застаецца пасля малацьбы’ (Выг. дыс.), абмеціца ’мука з пяском, якая абмецена навакол мельнічнага каменя’ (Нас. Доп., КЭС). Гл. амёты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́разаны

1. (выдалены) áusgeschnitten; мед. тс. operíert;

2. (выраблены) geschnítzt (з дрэва); geméißelt (з каменя);

3. (зарэзаны, забіты) níedergemetzelt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́сечы, -секу, -сечаш, -сеча; -сечам, -сечаце, -секуць; вы́сек, -кла; -сечы; -сечаны; зак., што.

1. Ссячы ўсё, знішчыць.

В. лес.

2. Выбраўшы, ссячы.

В. жардзіну.

3. Секучы, дастаць, выняць або вырабіць.

В. кавалак лёду.

4. Выразаць з каменя ці на камені.

В. надпіс.

В. бюст.

5. Здабыць ударам па крэмені, выкрасаць.

В. іскру.

|| незак. высяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. вы́сечка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гільяшы́раваць

(фр. guillocher)

гравіраваць на паверхні металу або каменя сетку крывых пераплеценых ліній, напр. на формах для друкавання грашовых знакаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

аблу́біца, ‑ы, ж.

Абл. Лубяны абруч у ручных жорнах; бакавая сценка кругом жорнаў у млыне, дзе сыплецца мука. Там [у млыне] акрамя каменя была многа незвычайнага: і велізарнае кола з зубамі, і кош з жытам, аблубіца і іншыя цудоўныя рэчы. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Zárge

f -, -n

1) во́бад, абадо́к, край

2) ра́ма (у акне); дзвярна́я каро́бка

die ~ éines Édelsteines — апра́ва кашто́ўнага ка́меня

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

тачы́ла, ‑а, н.

Тачыльны камень, а таксама станок для навострывання рэжучых інструментаў. Тачыла, як велізарны круглы пірог, тырчала паміж дзвюх прыбітых да станка дошак. Броўка. У саўгаснай кузні малады хлопец налягаў на тачыла. Стары прыціскаў да каменя ржавае жалеза. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

setting

[ˈsetɪŋ]

n.

1) ра́мка f. (карці́ны); апра́ва (ка́меня)

2) дэкара́цыя (спэкта́кля)

3) ме́сца, час дзе́і (п’е́сы або́ рама́на)

4) асяро́дзьдзе n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

◎ Лазок ’грузіла ў рыбалоўных снасцях’ (Крыв.), лазні ’грузіла сеткі з каменьчыкаў’ (Браім, 42), укр. глазки ’алавяныя грузілы ў невадзе’. Да прасл. glazъ ’камень’. Параўн. польск. głaz ’камень, кавалак скалы’, ст.-чэш. hlazec ’від каменя’. Узнікла ў выніку страты пратэтычнага g‑ (Петлева, Этимология–76, с. 53).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)