~ und wann — ча́сам, зрэ́дку, зрэ́дчас, раз-по́раз
~ und ~ — тады́-та
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
там.
1.прысл. У тым месцы, не тут.
Тут сонца свеціць, а там дождж ідзе.
2.прысл. Потым, затым, далей.
Там пабачым, што трэба рабіць.
3.часц. У спалучэнні з займеннікам «які» і прыслоўямі «дзе», «калі», «куды» ўжыв. для ўзмацнення адмаўлення чаго-н., указання на немагчымасць здзейсніць што-н. (разм.).
Дзе там тая дарога!
Балота адно.
Якія там грошы!
Дзе там!
4.часц.Ужыв. ў пабуджальных сказах для ўзмацнення пабуджальнасці (разм.).
Пастарайся там хутчэй закончыць работу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уро́н, ‑у, м.
Страта, шкода. У гады першай сусветнай вайны, а затым замежнай інтэрвенцыі і грамадзянскай вайны прамысловасці Беларусі быў нанесен значны ўрон.«Весці».[Аляксей:] — Для нашай гаспадаркі.. [пазыка суседзям] урону не зробіць, а людзям падтрымка вялікая.Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трост ‘мера ў 60 коп = 3600 метак уюноў’ (Байк. і Некр.), ‘мера колькасці рыбы’ (Сержп. Грам.). Другаснае ўтварэнне шляхам адсячэння суф. ‑ка ад тростка < тросць1 ‘чараціна’, на якую нанізвалася рыба, у выніку тэрміналагізацыі стала абазначаць ‘нізка (рыбы)’, а затым — ‘адзінка вымярэння’ (Скурат, Меры, 133), аналагічна да троск ад троска1 (гл.), з адсячэннем канчатка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пала́ткі, ‑так; адз.няма.
Насціл з дошак паміж печчу і процілеглай сцяной (на даволі высокім узроўні ад падлогі) у старой сялянскай хаце. Бацька доўга яшчэ сядзеў на ўслоне ля стала. Затым устаў і палез на палаткі.Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.
1. Цягнуць гук, паступова ўзмацняючы яго, а затым аслабляючы, зводзіць на нішто. Філіраваць ноту.
2.Спец. Падстрыгаць, слізгаючы лязом раскрытых нажніц па валасах у напрамку ад канцоў да каранёў. Філіраваць валасы.
[Ад фр. filer.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпі́ндэльны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шпіндэля. Шпіндэльны падшыпнік. Шпіндэльны корпус. Шпіндэльная бабка.// Звязаны з прымяненнем, выкарыстаннем шпіндэля. У цэху праводзіцца.. працаёмкая аперацыя — перамотванне пражы з маткоў.. у бабіны, якія затым пагружаюцца ў шпіндэльныя каляскі.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наглянцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак.
1.што. Начысціць да бляску, глянцу што‑н. Пеця перш-наперш схадзіў на раку, памыўся, затым падшыў белы падкаўперык і наглянцаваў боты.Сіняўскі.
2.чаго. Пакрыць глянцам нейкую колькасць чаго‑н. Наглянцаваць паперы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
начо́ўка, ‑і, ДМ ‑чоўцы; Рмн. ‑човак; ж.
Тое, што і начлег (у 1 знач.). За вёскай, па канюшынішчы, [спыніўся] абоз на начоўку...Нікановіч.Стараста павячэраў, пачакаў, калі добра сцямнее, і затым пачаў рыхтавацца да сваёй гаротнай, пакутлівай начоўкі.М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замяшча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да замясціць.
2.каго-што. Часова выконваць чые‑н. абавязкі; быць чыім‑н. намеснікам. Замяшчаць загадчыка. □ Залескі быў хворы, і Яўген часова замяшчаў яго.Шамякін.Мяснікоў выехаў у Маскву, затым у Магілёў — замяшчаць вярхоўнага галоўнакамандуючага.Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)