За́пан ’фартух’ (Жд. 2, Мат. Гом.), запо́н, запо́нка ’тс’ (Мат. Гом.). Рус.дыял.за́по́н ’фартух’, укр.запо́на ’заслона; пакрывала; засцежка; перашкода’, польск.zapona ’засцежка, заслона’, чэш.zápona, zápon ’засцежка, заслона’, славац.zápona ’засцежка, фартух’, славен.zapòn, zapȏna ’засцежка’, серб.-харв.за́пон(а) ’засцежка; затрымка’. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова *zapenti (> zapęti) з чаргаваннем e/о. Za‑pę‑tі — прэфіксальнае ўтварэнне ад pęti (гл. пяць2, апона). Варыянты націску ў рус., бел. звязаны з наяўнасцю ці адсутнасцю дзеяння закона Шахматава ў розных дыялектах. Форма запо́нка мае суфікс ‑к‑a, утворана пазней ад запона. Фасмер, 2, 78; Брукнер, 645.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
abażur, ~u
м. абажур, заслона, засня
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ráuchschleier
m -s, - вайск. дымава́я засло́на
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Nébelschleier
m -s, - вайск. дымава́я засло́на
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Nébelschutz
m -es вайск. дымава́я засло́на
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
экра́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Паверхня для ўзнаўлення светлавых адбіткаў.
Э. тэлевізара.
2.Заслона, паверхня, якая засцерагае ад уздзеяння шкодных прамянёў, магнітнага поля, гарачыні, святла і інш.
Радыяцыйны э.
3.перан. Кінамастацтва.
Перанесці з’явы жыцця на э.
|| прым.экра́нны, -ая, -ае.
Экранная рама.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балдахі́н, ‑а, м.
Заслона пераважна з каштоўнай тканіны на слупках над ложкам, катафалкам, насілкамі і пад. Спальня караля. Вялізны ўпрыгожаны ложак пад балдахінам.В. Вольскі.
[Іт. baldacchino.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Засло́н1 ’атрад для аховы галоўнай часткі войска’. Рус.засло́н, укр.заслі́н, засло́н ’тс’, славен.zaslòn ’тое, што засланяе, заслона’, серб.-харв.за́слон ’тс’, балг.засло̀н ’сховішча’. Ст.-рус.заслонъ ’заслонка’ (XVI ст.). Сучаснае бел.заслон ’атрад’, відаць, з рус., дзе адбылася спецыялізацыя значэння слова, утворанага як бязафіксны назоўнік ад заслоняти ’закрываць, прыкрываць’. Шанскі, 2, З, 62. Гл. заслона.