Verbum

анлайнавы слоўнік

сленг

(англ. slang = жаргон)

сукупнасць слоў і выразаў, якія складаюць слой размоўнай лексікі людзей пэўных узроставых груп, прафесій, сацыяльных праслоек і г. д. (напр. маладзёжны с., с. мастакоў).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

slang

[slæŋ]

1) размо́ўная гу́тарка

2) слэнг, жарго́н -у m.

ла́яць, зьневажа́ць

They slanged away at each other — Яны́ ла́яліся адзі́н на аднаго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

блат м

1. Vétternwirtschaft f -; Nepotísmus m - (высок);

карыста́цца блатам Bezíehungen háben;

па блату durch Bezíehungen, durch Protektión, mit Vitamin B;

2. разм (жаргон) Gáunersprache f -; Rótwelsch n -(e)s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

talk¹ [tɔ:k] n.

1. размо́ва;

double talk двухсэнсо́ўная размо́ва;

idle talk пуста́я размо́ва;

small talk све́цкая размо́ва;

have a talk пагавары́ць, паразмаўля́ць;

make talk пачына́ць размо́ву

2. балбатня́, пуста́я размо́ва;

It’s mere talk! Гэта адны словы!

3. чу́тка, пагало́ска, плётка;

There’s (some) talk of his failure. Ходзяць чуткі аб ягоным правале.

4. (on) ле́кцыя; дакла́д;

She gave a talk on her visit to Paris. Яна выступіла з паведамленнем аб сваім візіце ў Парыж.

5. гу́тарка; дыяле́кт; жарго́н;

baby talk дзіця́чая размо́ва;

thieves’ talk зладзе́йскі, блатны́ жарго́н

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

díebisch

1) зладзе́йскі

~e Spráche — зладзе́йскі жарго́н

2) зладзеява́ты

adv

1) крадко́м, упо́тай

2) разм. ве́льмі

sich ~ fréuen — чарто́ўскі [страшэ́нна] ра́давацца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

cant

[kænt]

1) няшчы́рая гу́тарка, гіпакры́зія f., крываду́шнасьць f.

2) зьбі́тыя, шаблённыя фра́зы (паліты́чныя, рэлігі́йныя)

а) своеасаблі́вая прафэсі́йная мо́ва (напр. юры́стаў, мэ́дыкаў)

б) жарго́н

adj.

1) няшчы́ры, крываду́шны, пабо́жны на пака́з

2) жарго́нны

[kænt]

1) нахіле́ньне, перахіле́ньне n.

2) рапто́ўны або́ мо́цны ўда́р (які́ зьбіва́е з ног)

3) ко́сая лі́нія або́ плошчасхо́н, схіл -у m.

up the cant of the rock face — уве́рх па схо́не скалы́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

patter

[ˈpætər]

1) ша́стаць, шуршэ́ць; бараба́ніць, шамаце́ць, біць; шо́ргаць

The rain patters on a windowpane — Дождж б’е па шы́бах

2) тупаце́ць, ту́паць

Bare feet pattered along the hard floor — Бо́сыя но́гі тупаце́лі па цьвёрдай падло́зе

тупаце́ньне n. (ног), шуршэ́ньне, шамаце́ньне n. (дажджу́)

[ˈpætər]

1) балбатня́ f.

2) гаво́рка f., жарго́н -у m. (напр. зладзе́йскі)

3) ско́рагаво́рка f.

ху́тка, бязду́мна гавары́ць, лапата́ць

Patter a prayer — бязду́мна гавары́ць па́церы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

шко́ла ж

1. Schúle f -, -n; Pénne f -, -n (вучнёўскі жаргон);

пачатко́вая шко́ла Elementárschule f, Grúndschule f;

сярэ́дняя шко́ла Míttelschule f;

вышэ́йшая шко́ла Hóchschule f;

се́льская шко́ла Lándschule f;

шко́ла падо́ўжанага дня Gánztagschule f;

хадзі́ць у шко́лу zur [in die] Schúle géhen*, die Schúle besúchen;

адда́ць у шко́лу in die Schúle schícken;

зако́нчыць шко́лу die Schúle ábschließen*;

працава́ць у шко́ле in éiner Schúle árbeiten [tätig sein];

ён прайшо́ў до́брую шко́лу перан er hat éine gute Schúle dúrchgemacht;

2. (у навуцы, мастацтве) Schúle f, Richtung f -, -en;

ствары́ць шко́лу éine Schúle gründen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

flash

[flæʃ]

1) бліск -у m. (мала́нкі)

2) про́бліск -у m. (надзе́і, до́сьціпу)

3) імгне́ньне n., міг -у m.; часі́нка f.

4) паказна́я бліску́часьць

5) каро́ткае паведамле́ньне (у ра́дыё)

6) мо́цная плынь, на́ціск вады́

7) informal жарго́н зло́дзеяў або́ бадзя́гаў

v.i.

а) блі́скаць, успы́хваць

to flash into a blaze — успы́хнуць агнём

б) блі́скаць; сьвяці́цца, зіхаце́ць, іскры́цца (шча́сьцем, ра́дасьцю)

2) ве́льмі ху́тка прабяга́ць, праяжджа́ць, прано́сіцца (пра ду́мку, цягні́к); сіга́ць

3) ху́тка, незаўва́жна міна́ць

v.t.

дава́ць сьветлавы́я сыгна́лы

adj.

паказны́; крыклі́вы (вы́гляд)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Труба́ ₁ ‘доўгі, пусты ў сярэдзіне, прадмет круглага сячэння’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк., Ласт., Бяльк., Сцяшк.), у тым ліку назвы канкрэтных прадметаў такой формы: ‘драўляны або духавы медны інструмент з раструбам на канцы’ (ТСБМ, Варл., Ян., Касп., ТС, Вруб., Пятк. 2, Сержп. Прымхі; ашм., Стан.), ‘цэментаваны абруч у калодзежы’ (Сцяц.; смарг., Сл. ПЗБ), ‘сувой палатна або скрутак іншых матэрыялаў’ (мсцісл., дзятл., Жыв. сл., Брасл. сл., Варл.; талач., клец., ЖНС; ваўк., маг., чэрык., ЛА, 4; шальч., Сл. ПЗБ), пераносна таксама ‘абжора’ (Нас., ТС; клец. Бел. дыял. 3, Сцяц.), ‘гібель, пагібель’ (ТСБМ), памянш. тру́бка, трубачка; акрамя назваў розных прыбораў і прыстасаванняў цыліндрычнай формы таксама ‘люлька’ (Бяльк.), ‘горла (дыхальнае)’ (Бяльк., Мат. Гом.), ‘калодка ў коле’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Нас., Ласт., Касп., Мат. Гом.; лаг., мёрск., в.-дзв., Шатал., Сл. ПЗБ, ЛА, 2), ‘вузкая рыбацкая лодачка’ (Касп.), ‘кулёк’ (ТС), ‘месца ў сцябле, адкуль выплывае колас’ (петрык., Шатал.), ‘ражок паляўнічага; лігаўка’ (Касп., Мат., Бес.; краснап., Яшк.), ‘цвёрдая частка пяра’ (брагін., Шатал.; ст.-дар., рэч., калінк., ЛА, 1), ‘жалезны шпень з адтулінай (у калаўроце)’ (в.-дзв., Шатал.), тру́бкі ‘адросткі пер’яў пасля лінькі’ (ст.-дар., ЛА, 1), ст.-бел. труба ‘доўгі пусты ў сярэдзіне прадмет круглага сячэння’, ‘музычны інструмент’, перан. ‘выразнік ідэй’ (ГСБМ), ‘адзінка колькасці тканіны’ (Ст.-бел. лексікон). Укр. тру́ба, труба́ ‘доўгі пусты прадмет’, ‘капец, загібель’, ‘комін’, тру́бка ‘назва розных прадметаў, прыстасаванняў у форме трубы’, ‘сцябло злакаў’, рус. труба́ ‘дудка, кішка, вузкі рукаў з цвёрдага матэрыялу, пусты ў сярэдзіне, адкрыты з канцоў’, ‘комін’, ‘рэчышча’, ‘паветраная труба’, ‘зруб калодзежа’, рус. астрах. ‘выдзеўбаная лодка-душагубка’, ‘скрутак палатна’, ‘натоўп людзей’, польск. trąba ‘від духавога інструмента’, ‘віхравы рух паветра’, ‘хобат (слана)’, ‘комін’, ‘адмысловы скрутак ільну ці пачасся, прыгатаваны для прадзення’, каш. trǫba ‘тс’, ‘калодка ў коле’, н.-луж. tšuba ‘комін’, tšubka ‘дудка’, в.-луж. truba ‘скрутак, рулон’, ‘комін’, ‘труба (музычная)’, trubka ‘люлька’, ‘трубачка’, чэш. trouba ‘духоўка, печ’, ‘вадаправодная труба’, ‘ражок пастуха’, славац. trúba ‘музычны інструмент’, ‘ражок, дудка’, ‘духоўка’, славен. tróba ‘труба’, ‘муфта’, ‘духавы інструмент’, ‘смерч’, серб. тру́ба ‘горн’, ‘клаксон’, ‘скрутак (палатна)’, харв. trúba, trûblja ‘тс’, ‘дудка’, макед. траба ‘скрутак матэрыі’, дыял. трамба ‘духавы інструмент’, тромба ‘сувой’, балг. тръба́ ‘труба’, ‘рулон матэрыі’, ст.-слав. трѫба ‘духавы музычны інструмент, ражок’. Прасл. *trǫba з першасным значэннем ‘духавы музычны інструмент’ запазычана, відаць, са ст.-в.-ням. trumba ‘труба’, trumpa ‘барабан’, ‘духавая труба’ альбо з раманскіх моў, параўн. с.-лац. trumba ‘тс’ (Фасмер, 4, 109; Борысь, 641; Сной₂, 785). Менш верагодным з’яўляецца гукапераймальнае ўтварэнне ў славянскіх мовах незалежна ад германскіх моў (Младэнаў, 642; Мацэнаўэр, Cizí sl., 85; Скок, 3, 513). Значэнні: ‘комін’, ‘скрутак’, ‘паветраны вір’ — другасныя (Борысь, 641). Спецыфічнае значэнне захавалася ў венг. toromba ‘пук саломы’ (1463 г.) < слав. *trǫba (Хелімскі, Слав. языкозн. X, 349), што адпавядае гродз. haroch u̯jecścia u̯ try truby (Федар. 5, 701), гл. трубой. Паўднёваславянскія словы, аднак, маглі быць запазычаны з італ. tromba (Махэк₂, 653). Сюды ж трубаку́р ‘заўзяты курэц’ (Некр.), труба́ч ‘выканаўца ігры на трубе’ (Некр. і Байк.): ст.-бел. певци и трубачи близу его (Сл. Скар.), трубачы́сты ‘камінар’ (Сцяшк.), трубі́ла, трубі́ло ‘надакучлівы чалавек’ (Нас., Янк. 3.), ‘чалавек з гучным голасам’ (Юрч. Вытв.), ‘абжора’ (Нас., Юрч. Вытв.), трубі́на неадабр. ‘нягодны чалавек’ (віл., Сл. ПЗБ), тру́бі́на ‘скрутак’ (Рэг. сл. Віц.), трубкава́нне ‘ўтварэнне сцябла ў злакавых’ (ТСБМ), трубча́сты, трубкава́ты ‘які мае форму трубак’ (ТСБМ), трубі́ць ‘дзьмуць у трубу, прымушаючы яе гучаць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Бяльк., Сержп. Прык., Яўс., Янк. 2, 3; ТС; паст., віл., Сл. ПЗБ), ‘сігналіць, гукамі падаваць сігнал’ (ТСБМ, Сцяц., ТС, Скарбы), экспр. ‘плакаць’ (Яўс., Янк. 2, Янк. 3., Кольб.), ‘голасна размаўляць’, ‘кракаць (пра качак)’ (пух., Сл. ПЗБ), трубі́ті ‘квакаць (аб жабах)’ (ДАБМ, камент., 895), ‘прагна і шмат есці’ (ТСБМ, Нас., Сцяц., Мат. Маг., Яўс., ТС, Янк. 2, Федар. 7; слонім., мёрск., Нар. лекс.), ‘піць, ссаць’ (ТС), ‘гаварыць не слухаючы’, ‘весці пустыя размовы’ (Нас., Бяльк.), ‘разносіць па людзях чуткі’ (ТСБМ, Янк. 2), трубле́ньне ‘дудзенне ў трубу’ (Юрч. Вытв.), трубы́ты ‘жэрці’ (пін., Жыв. сл.).

Труба́ ₂ ‘хвост лісы (паляўнічы жаргон)’ (ТСБМ, Сцяшк.), рус. труба́ ‘тс’. У выніку пераносу значэння паводле падабенства. Параўн. выраз разм. трымаць хвост трубой ‘быць актыўным, быць у добрым настроі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)