1.што. Дакучаючы, дурманіць. Дурыць галаву размовамі. □ Адзін цвыркун навокал скача І вушы дурыць: цвыр... ды цвыр...Броўка.
2. Падманваць, разлічваючы на даверлівасць; збіваць з толку. — Жаніцца ты збіраешся? — Не ведаю і сам. — Дурыш ты, хлопча.Чорны.
3. Рабіць недарэчныя ўчынкі. — Ты мне не дуры! — крычыць .. [дзядзька]. — Не смяшы людзей, чуеш! У дровы ён паедзе... Бачылі! Хочаш, каб суседзі мне вочы калолі. Глядзі мне, бо намачу лейцы і так адсцёбаю...Жычка.
•••
Дурыць галавукаму — збіваць з толку, уводзіць у зман.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
marry
[ˈmeri]
v., -ried, -rying
1) вянча́ць
2)
а) жані́цца з кім (пра мужчы́ну)
б) выхо́дзіць за́муж за каго́ (пра жанчы́ну)
3)
а) выдава́ць за́муж (дзяўчы́ну)
б) жані́ць (мужчы́ну)
She has married off all her daughters — Яна́ вы́дала за́муж усі́х сваі́х дачо́к
4) це́сна спалуча́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
fréien
1.
vi (umA) сва́тацца (да каго-н.)
2.
vtпаэт.жані́цца (з кім-н.), выхо́дзіць (за́муж) (за каго-н.)
◊ jung gefréit, hat níemand geréut — ≅ ра́на жэ́нішся – шкадава́ць не бу́дзеш
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
pop2[pɒp]v.
1.BrE, infml нечака́на вы́йсці; вы́скачыць;
Pat’s just popped next door for ten minutes. Пэт толькі што выскачыла да суседзяў на 10 хвілінак.
2. хло́паць; з трэ́скам ло́пацца
3. (in) забяга́ць, загля́дваць, заско́кваць
4. (out) вы́лупіць во́чы
5. нечака́на вытырка́цца, высо́ўвацца
♦
pop your clogsBrE, hum. паме́рці;
pop the questioninfml прапанава́ць (каму-н.) вы́йсці за́муж/жані́цца
pop off[ˌpɒpˈɒf]phr. v.infml паме́рці, адкі́нуць канькі́, даць ду́ба
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Зяць ’муж дачкі’. Рус., укр.зять ’муж дачкі, сястры, залоўкі’, польск.zięć, палаб.ząt, чэш.zeť, славац.zať, славен.zèt ’муж дачкі’, серб.-харв.зе̏т, балг., макед.зет ’муж. дачкі ці сястры’. Ст.-слав.зѧть. Ст.-рус.зять. Прасл.zętь. Літ.žéntas ’зяць’, лат.znuôts ’зяць, сваяк’, грэч.γνωτός ’сваяк, брат’, ст.-інд.jñātíṣ ’сваяк’. Да і.-е.*gʼen‑ ’нараджаць’, адкуль *gʼenǝt‑. Трубачоў, История терм., 128–131; Фасмер, 2, 112; Шанскі, 2, З, 116; Махэк₂, 715; Скок, 3, 651–652; БЕР, 1, 636–637. Шаўр (Etymologie, 56–59) звяртае ўвагу на верагоднасць сувязі *zęt‑ з пастуляваным Іллічам–Світычам (Проблемы индоевр. языкозн., 1964, 7) і.-е.*gʼam‑ ’жаніцца’, не выключаючы разам з тым сувязі з і.-е.*gʼen(ǝ) ’нарадзіць — ведаць ад нараджэння’, на якую указваў Ісачанка, Зб. Гаўранку, 125–127 Трэба ўлічваць гіпатэтычнасць пабудовы Ілліча–Світыча, які лічыў, магчыма, што і.-е. корань < сяміцк.*d̯‑m, які этымалагізуецца праз ’запрагаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перапыта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. і без дап. Спытаць яшчэ раз; зноў звярнуцца з тым жа пытаннем. [Надзя] не паверыла адразу словам, перапытала.Галавач.Ад прыкрасці Мікола аж крактануў .. і перапытаў у Нічыпара: — Значыць, не адпусціш?Б. Стральцоў.— Як, як вы кажаце? — перапытаў.. [Ян], падступаючы бліжэй да бравага фельчара.Чорны.Бацька ў такіх выпадках.. пяць разоў перапытае, потым адкажа.Бажко.— Што ж з Якушом пасля зрабілі? — З Якушом? — перапытаў дзед. — Пакаралі.Скрыган.
2. Апытаць усіх, многіх; спытаць пра ўсё, многае. Мы.. усе хаты абышлі, усіх людзей перапыталі, ці не бачылі цябе дзе часам...Васілевіч.[Барановіч:] — Якое каму дзела, хто з кім жаніцца ці за каго замуж ідзе. Дык не, усё перагавораць, усё перапытаюць, да ўсяго дакапаюцца.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з’е́хацца, з’едуся, з’едзешся, з’едзецца; зак.
1. Сабрацца дзе‑н., прыехаўшы з розных месц (пра многіх, многае). — Я пачала ўжо не без трывогі чакаць, калі скончацца канікулы, з’едуцца настаўнікі і я прыйду ў школу.Шамякін.З’ехалася ўся радня, якая толькі была ў шляхецкай акрузе, і вырашыла, што Казімір павінен жаніцца.Пестрак.
2.Разм. Едучы, сустрэцца з кім‑н. дзе‑н. Хочацца пакінуць гэтыя цёмныя вазы, гэтых людзей, з якімі давялося.. разам з’ехацца, калі выязджалі з вёскі ў горад.Чорны.— Якраз з Алесем Садовічам на станцыі з’ехаліся і разам дадому ішлі, — як бы апраўдваўся Лабановіч за свой «парожні» выгляд.Колас.
3.Разм. Паспець ехаць разам з кім‑, чым‑н. На веласіпедзе з машынай цяжка з’ехацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́муж,
1.прысл. У выразах: пайсці (выйсці, зайсці) замужзакаго — стаць чыёй‑н. жонкай. [Марына] друга мілага знайшла І выйшла замуж за Данілу.Колас; пайсці (выйсці, зайсці) замужкуды — пажаніўшыся, пераехаць у тую мясцовасць, дзе жыве жаніх. — Жыве .. [бабка Мар’яна] ў суседнім сельсавеце, у Забалоцці: выйшла некалі туды замуж.Якімовіч; выдаць (аддаць) замужзакаго — зрабіць чыёй‑н. жонкай, садзейнічаць уступленню ў шлюб жанчыны. Са старою паняй жыла адзіная дачка, якую з-за ваеннага ліхалецця і нецікавага выгляду не ўдалося выдаць замуж.Брыль; браць (узяць) замуж — жаніцца з кім‑н.
2.узнач.наз.за́муж, ‑а, м. Замужжа, шлюб. І Марфа — не маленькая. Сам чуў — яна прыходзіла да Кляновіча і з яго жонкай гутарыла. Няўдалы замуж, гаворыць.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагавары́ць, ‑вару, ‑верыш, ‑верыць; зак.
1.чаго і без дап. Сказаць многа чаго‑н. Нагаварыць непрыемнасцей. □ Дзед раптам спахапіўся і змоўк, нібы баючыся, што нагаварыў лішняга.Шуцько.Ну і гора з гэтай Касяй! Нагаворыць за траіх, Нашуміць за семярых!Агняцвет.
2.накаго і без дап. Узвесці паклёп, напляткарыць. [Папас:] — Ну і нагаварыў жа сам нехта, дык нагаварыў. Мана ўсё гэта.Галавач.— Чуў я, жаніцца збіраешся? — Маліны светла-шэрымі праніклівымі вачыма дапытліва і з хітрынкай паглядзеў на Тураўца. — Паклічаш? .. Яны сціхлі. Туравец падумаў, хто б гэта мог нагаварыць на яго.Мележ.
3.што. Запоўніць (пласцінку, плёнку і пад.) якім‑н. тэкстам. Нагаварыць пласцінку.
4.што. Разм. У забабонных людзей — нашаптаць заклінанняў на што‑н.
•••
Нагаварыць сорак бочак арыштантаў — расказаць шмат неверагодных гісторый.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)