ата́барыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Разм. Уладкавацца, размясціцца. Гасцінны гаспадар адвёў два пакойчыкі Цэзарыю Гальвасу, а Блецька атабарыўся ў мураванай прыбудоўцы к дому. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псіхія́тр, ‑а, м.
Урач, спецыяліст па псіхічных захворваннях. Для спрактыкаванага псіхіятра цікава б было наглядаць, як шпарка даспявае .. [Сомік] для злачынства ці вар’яцкага дому. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кла́няцца, -яюся, -яешся, -яецца; незак.
1. каму-чаму. Рабіць паклоны ў знак прывітання, павагі, удзячнасці.
К. бацькоўскаму дому.
2. каму. У пісьме або праз каго-н. перадаваць прывітанне.
Кланяйся ад майго імя ўсім родным.
3. перан., каму і перад кім. Звяртацца з просьбай, уніжана аб чым-н. прасіць (разм.).
Кожнаму бюракрату прыходзіцца к.
|| зак. паклані́цца, -ланю́ся, -ло́нішся, -ло́ніцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
mistress [ˈmɪstrəs] n.
1. палюбо́ўніца
2. гаспады́ня (дому)
3. шко́льная наста́ўніца
4. : be mistress of fml кантралява́ць (сітуацыю і да т.п.), уме́ла спраўля́цца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
перава́жна, прысл.
Галоўным чынам, у большасці. Усю працу каля дому і ў хаце вяла пераважна маці. Глебка. Лес быў пераважна хваёвы — сасна, елка, піхта. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіль, ‑я, м.
Разм. Тое, што і снягір. Чым далей ад дому, меней гілёў са сваімі чырвонымі грудкамі, — не пырхаюць з куста на куст. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адмайстрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Зрабіць што‑н. з асаблівым стараннем; выштукаваць. Гусаку старому, каб хадзіў ля дому, Адмайструю танкі На крывыя лапкі. Шушкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушчува́нне, ‑я, н.
Спагнанне, дакор, папрок. Максім думаў, што сын зусім адкаціўся ад яго, ад дому, што папрокамі і ўшчуваннем тут не паможаш. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Адпрэ́чыць ’прагнаць’ (КЭС), атпрэчыць (Янк. Мат.). Магчыма, да прэч (гл.). Параўн., аднак, адпрыччыць ’адвучыць ад дому каго’ (Шат.). Магчыма, абодва словы да апрыч, апрэч. Не можа быць выключаны таксама балтыйскі ўплыў. Параўн. літ. atprásti, atprãtinti ’адвучыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Bella gerunt mures, ubi cattum non habet aedes
Мышы ваююць, калі ў хаце няма ката.
Мыши воюют, когда в доме нет кота.
бел. Кошка з дому ‒ мышка на стол.
рус. Когда нет кота в дому, играют мыши по столу. Кошка из дому ‒ мышкам воля. Без кота ‒ мышам масленица.
фр. Quand le chat dort les souris dansent (Когда кот спит, мыши танцуют).
англ. When the cat is away, the mice will play (Когда нет кота,, мыши играют).
нем. Katze aus dem Haus, rührt sich die Maus (Кошка из дома, шевелится мышь).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)