Перапоўзіны ’ўваходзіны ў новую хату’ (глыб., ЛА, 3). Утворана ад перапаўзці (гл.) з суф. ‑ін‑ы, як і іншыя падобныя назвы: уваходзіны, улазіны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ны́зг̌ры ’пыса’ (глыб., Сл. ПЗБ). Відаць, да пдздры (гл.), параўн. славац. дыял. nozgry ’ноздры’; паводле Брукнера (367), першапачатковае значэнне ’храпа’, параўн. і літ. nasrai ’пашча звера’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пэ́рла ’ячныя крупы, панцак’ (глыб., Сл. ПЗБ). Па фанетычных прыкметах (спалучэнне пі‑), відаць, запазычана з ням. Perlgraupen ’тс’ (магчыма, пад уплывам польск. kasza perłowa). Гл. пярлоўка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сважы́ць ‘струменіць’ (глыб., Сл. ПЗБ). Аўтары слоўніка мяркуюць пра сувязь з рус. скважина ‘шчыліна’, што дае падставы бачыць у ім дэфармаванае рус. сквози́ть ‘праймаць наскрозь’. Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пе́рхаўка ’шалушэнне (скуры)’ (глыб., ЛА, 3; Сл. ПЗБ). З Ίιерх, перхавы (параўн. польск. pjerch ’перхаць на галаве’, каш. рёгх ’лішай’, рус. разам, перх ’тс’). Да перхаць! (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́лам ’полымя’ (смарг., глыб., Сл. ПЗБ), по́ламя ’тс’ (шальч., беласт., Сл. ПЗБ), по́ламень ’тс’ (пух., Сл. ПЗБ), полань ’тс’ (в.-дзв., брасл., віл., Сл. ПЗБ). Гл. полымя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Tefe

f -, -n

1) глыбіня́, глыб

2) глыбіня́, моц, сі́ла (пачуццяў і г.д.)

in [aus, bis zu] den ~n der Sele — у глыбіні́ [з, да, глыбіні́] душы́

3) бе́здань, бяздо́нне

4) глыбіня́, да́леч

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Аха́лкам ’не перажоўваючы, вялікімі кускамі (есці)’: «свіньні ядуць ахалкам» (глыб., Цыхун, вусн. паведамл.). Відаць, да хаўкнуць ’хутка, прагна праглынуць’, параўн. рус. ха́лко ’хутка, спяшаючыся’. Параўн. таксама аха́лак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пунпуці́ ’сукараткі’: спрала ў пунпуці (глыб., Сл. ПЗБ), пун‑ пуці, пу́нпачкі ’адходы пры прадзенні кудзелі’ (рас., в.-дзв., Сл. ПЗБ). Грынавяцкене (там жа) параўноўвае з літ. pamputys ’вузел’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сю́ркаць ’цвыркаць’, сю́ркаўка ’птушка берасцянка’ (глыб., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. сю́ркати ’цвыркаць’, польск. siurczeć ’цурчэць; цячы цурком’, н.-луж. śurkotaś ’цвыркаць, шчабятаць; цурчэць’. Гукапераймальнае, параўн. ЕСУМ, 5, 494.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)