verse [vɜ:s] n.
1. вершава́ны радо́к, верш; паме́р, фо́рма ве́рша
2. страфа́;
a poem of five verses пяцістро́фны верш
3. паэ́зія; ве́ршы;
blank verse бе́лы верш;
in verse and prose ве́ршам і про́зай;
read verse дэкламава́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
паэ́ма
(гр. poiema = тварэнне)
1) вялікі вершаваны твор з апавядальным або лірычным сюжэтам;
2) муз. невялікая інструментальная п’еса свабоднай будовы лірычнага ці лірыка-апавядальнага характару.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
poetic(al) [pəʊˈetɪk(l)] adj.
1. паэты́чны, які́ мае адно́сіны да паэ́зіі;
poetic style паэты́чны стыль;
poetic language мо́ва паэ́зіі
2. паэты́чны, узвы́шаны;
poetic love узвы́шанае, паэты́чнае каха́нне;
a poetical person паэты́чная нату́ра
3. вершава́ны;
a poetical play п’е́са ў ве́ршах
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
«ГУ́ТАРКА КУЗЬМЫ́ З АПАНА́САМ»,
ананімны вершаваны твор бел. л-ры 19 ст. Упершыню апубл. І.Насовічам у «Записках имп. Рус. геогр. о-ва по отд. этнографии» (т. 5. СПб., 1873). Сюжэтную аснову «Гутаркі...» складае спрэчка паміж сялянамі пра тое, што прынесла бел. вёсцы скасаванне паншчыны. Ёсць у творы і быт. замалёўкі.
Публ.:
Гарэцкі М. Хрэстаматыя беларускае літаратуры. XI век — 1905 год. Вільня, 1922.
т. 5, с. 549
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГІПАНА́КТ
(Hippōnax; каля 540 да н.э., г. Эфес, Грэцыя — ?),
старажытнагрэчаскі паэт. Выгнаны тыранамі з Эфеса, пасяліўся ў Клазаменах. Жыў у галечы. Яго вершы (захаваліся фрагменты) адлюстроўвалі жыццё гар. нізоў, беднаты. Мова вершаў блізкая да жывой народнай. Уся творчасць Гіпанакта прасякнута іроніяй і самаіроніяй; іранічна гучыць і сам верш, які нібыта «прыпадае» на апошнюю стапу: гэты вершаваны памер атрымаў назву халіямб (кульгавы ямб). Гіпанакт лічыцца яго вынаходцам.
Г.В.Сініла.
т. 5, с. 253
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
верш
(польск. wiersz, ад лац. versus)
1) невялікі мастацкі твор, напісаны рытмічна арганізаванай, звычайна рыфмаванай мовай;
2) адзінка рытмічна арганізаванай мовы з пэўнай колькасцю стоп, вершаваны радок;
3) рытмізаваная мова.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
паэ́ма, ‑ы, ж.
1. Вялікі вершаваны твор з апавядальным або лірычным сюжэтам. Лірычная паэма. □ У першапачатковы варыянт паэмы «Сцяг брыгады» была ўключана невялікая песня-легенда пра музыку-цымбаліста. Гіст. бел. сав. літ.
2. перан. Пра што‑н. прыгожае, велічнае, незвычайнае. Нашы дні — паэмы-былі, Сказ нідзе нячуты. Колас. Сама ты, радзіма, жывая паэма. Глебка.
3. Музычны твор свабоднай формы з лірычным зместам. У канцэртах аркестра гучалі ўсе сімфоніі Чайкоўскага, яго ўверцюры, паэмы. «Беларусь».
[Грэч. póiēma.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ля́мант
(польск. lament, ад лац. lamentum)
1) крык, плач са скаргамі, жальбамі;
2) жанр старажытнай беларускай літаратуры, празаічны або вершаваны твор, напісаны з выпадку смерці якой-н. значнай асобы, а таксама вялікага асабістага ці грамадскага няшчасця.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
«ГУ́ТАРКА ПА́НА З ХЛО́ПАМ»,
«Размова пана з хлопам» («Як маешся, Сцяпане...»), ананімны вершаваны твор бел. л-ры сярэдзіны 19 ст. антыпрыгонніцкага зместу. Упершыню апубл. М.Федароўскім у кн. «Люд беларускі» (т. 3, ч. 2, 1903). Відаць, «Гутарка...» з’явілася пасля скасавання паншчыны, бо селянін на пытанне пана, чаму яго жонка не прыходзіць у двор, дзе добра плацяць за работу, адказвае: «Ужо панскі хлеб дакучыў, як нас пан добра мучыў». Твор адрозніваецца ад традыц. бел. гутарак.
Публ.:
Беларуская літаратура XIX ст.: Хрэстаматыя. 2 выд. Мн., 1988.
т. 5, с. 549
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«ГУ́ТАРКА ПАЎЛЮКА́»,
ананімны вершаваны твор бел. л-ры 19 ст. Запісана фалькларыстам П.П.Дземідовічам у пач. 1890-х г. у Слуцкім пав. і ўпершыню апубл. ім (пад псеўд. Беларус) у газ. «Виленский вестник» (1898. № 173). У аснове твора маналог селяніна Паўлюка, накіраваны супраць царскіх улад і памешчыкаў, якія спойваюць народ. У «Гутарцы...» моцна адчуваюцца дыдактычныя матывы («хто хоча з богам жыць, няхай пакіне гарэлку піць»). У маналог уключаны ўстаўкі, у якіх тлумачыцца, чаму сяляне цягнуцца да гарэлкі.
Публ.:
Беларуская літаратура XIX ст.: Хрэстаматыя. 2 выд. Мн., 1988.
т. 5, с. 549
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)