Мяцёлка ’мятла’, ’суквецце некаторых раслін’, ’мятліца’ (ТСБМ), ’доўгія валасы на канцы хваста ў каровы’ (шчуч., Сл. ПЗБ), мяцёлачкі ’адросткі пер’я ў птушкі ў час лінькі’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Укр.мете́лочки ’смеццевы клапоўнік, венічкі, Lepidium ruderale L.’, міте́лка ’венік’, рус.метёлка ’тс’, ’суквецце раслін’. Усх.-слав. Да мятла́1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Novus rex, nova lex
Новы цар ‒ новы закон.
Новый царь ‒ новый закон.
бел. Новы поп ‒ новае і маленне. За новым каралём ‒ дагары камлём. Новы венік чыста мяце.
рус. Новая метла по-новому метёт.
фр. C’est le balai neuf (Это ‒ новая метла).
англ. New kings make new laws (Новые короли творят новые законы).
нем. Neue Besen kehren gut (Новые мётлы метут хорошо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
жмут, ‑а, М жмуце, м.
Невялікі скрутак чаго‑н. Замест адказу Сцяпан дастаў з-за пазухі цэлы жмут паперак.Колас.[Міхалка] парваў жмут высокай травы, спехам перавязаў яе абрыўкам вяровачкі, і атрымаўся ладны венік.Якімовіч.Ракуцька паспеў даесці хлеб і скруціць у жмут пустую торбу.Чорны.// Звязак некалькіх аднародных прадметаў. Жмут вяровак. Жмут ключоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
май, ‑я і ‑ю, м.
1.‑я. Пяты месяц каляндарнага года.
2.‑ю. Абл. Першая зелень лісцевых дрэў, якой прыбіраюць хаты. Пракоп раздзеўся. Яму далі венік, пахучы, як май.Колас.А я Маю наламаю, Сваю хату прыбяру.І. Калеснік.
•••
Першае Мая — свята міжнароднай салідарнасці працоўных, устаноўленае кангрэсам 2‑га Інтэрнацыянала ў 1889 г.
[Лац. majus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
broom
[bru:m]1.
n.
1) ве́нік -а m., мятла́f., pl. мётлы; шчо́тка (для замята́ньня)
2) ракі́та f.
broom grove — ракі́тнік -а m., ракі́та f.
2.
v.t.
замята́ць ве́нікам, мятло́ю
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Апусціць на кароткі час што‑н. у якую‑н. вадкасць, памачыць; дакрануцца кавалачкам хлеба ці чым‑н. іншым да солі, цукру і пад. Абмакнуць пяро ў чарніла. Абмакнуць хлеб у соль. □ У момант.. [Міхалка] адзеў на галаву сетку, абмакнуў венік у ваду і пакрапіў рой.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памяло́, ‑а, н.
Венік з яловых, сасновых, бярозавых галінак, надзеты на палку, для вымятання або абмятання чаго‑н. Аўгінка вымятала памялом печ. Старанна згарнуўшы вуголле ў прыпечак, пачала класці дровы.Асіпенка.— Што ж, ідзі з дзядулем, — сказала маці сыну. — Праўда, нарві трусам кош травы. Яшчэ і сасновых лапак на памяло каламі, заўтра хлеб буду пячы.Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раздзяліць шчыпком надвае. Генерал устаў, узяў каля печы венік. Вылузаў з яго дубчык і даў зламаць. Ражэ перашчыкнуў яго ў двух пальцах.Алешка.Перастаўшы гайдацца, .. [грак] пасядзеў у спакоі, нібыта нешта думаў ці разважаў, потым прымерыўся да ніштаватай галінкі, сціснуў яе ў моцнай дзюбе і перашчыкнуў, як нажніцамі.Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)