інтру́зія, ‑і, ж.
Спец.
1. Працэс нагнятання магмы ў тоўшчу зямной кары. Працэс інтрузіі.
2. Геалагічнае цела, якое ўтварылася ў зямной кары ў выніку застывання магмы.
[Ад лац. intrusus — упхнуты.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ляската́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Утвараць дробны перарывісты стук. Ззаду грымелі, разрываючыся, снарады і густа, з пераборамі, ляскаталі кулямёты. Галавач. Зубы .. [чалавека] ляскаталі, усё цела калацілася. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наце́льнік, ‑а, м.
Матроская паласатая трыкатажная рубашка, якая надзяваецца на цела. Юрка Федарынчык, зняўшы пінжак і застаўшыся ў адным матроскім нацельніку, нервова перабіраў рычажкі радыёстанцыі. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэмперату́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Мець павышаную, высокую тэмпературу цела. Нейкая недабрата пачулася яшчэ з вясны: Марына часам злёгку тэмпературыла, слабела, яе адольвала стома. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нацяле́скацца ’пад’есці’ (Сцяц.). Няясна; магчыма, да гукапераймальнага *цялёсь!, параўн. цялёпі цялём/, што перадаюць гукі і дзеянні, якія перыядычна паўтараюцца. Не выключана, што суадносіцца з целяси, цела (гл.), параўн. целесовиты ’поўны, у целе’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Траекто́рыя ’лінія палёту ў прасторы кулі, снарада ці іншага цела’ (ТСБМ) — праз польскую ці рускую мовы з с.-вяк.-лац. traiectorius ’які перакідваецца, перамяшчаецца’ (SWO, 1980, 768; Голуб-Ліер, 486; ЕСУМ, 5, 615).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ме́сячны
1. Mónats-; mónatlich (штомесячны);
ме́сячны тэ́рмін Mónatsfrist f -, ein Mónat Zeit;
2. (які тычыцца нябеснага цела) Mond-;
3.:
ме́сячныя мед гл менструацыя
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
◎ Мя́гнуць 1 ’аслабець, зваліцца’ (КЭС, лаг.; Нас.), ’хацець піць’ (Юрч.), ’(аб вуснах) трэскацца ў час спёкі’ (Др.-Падб.). Да смага, смагнуць (гл.).
◎ Мя́гнуць 2 ’моцна ўдарыць па мятай частцы цела’ (Шат.). Да шмякнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
глы́ба, ‑ы, ж.
Вялікі бясформенны кавалак, абломак цвёрдага цела. Гранітная глыба. Глыба лёду. □ Летні сад над Нявою, агні над Фантанкай, Медны коннік на глыбе, залочаны шпіль... Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ахаладзе́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які ахаладзеў, астыў. Сонца ласкава грэла яе [Гэльчына] маладое ахаладзелае цела. Чарот.
2. перан. Які стаў да ўсяго абыякавы, страціў сілу пачуцця, свежасць ўспрымання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)