пазы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што і чаго.
1. Даць каму‑н. што‑н. у доўг. [Язэп:] — Калі вам так патрэбны грошы, дык я вам пазычу. Бядуля.
2. Узяць у каго‑н. што‑н. у доўг, на час. Маці кінулася да суседзяў, каб пазычыць у каго сена. Якімовіч. Тым часам бацька бегаў па хатах, каб дзе пазычыць калёсы на жалезным хаду. Сабаленка.
•••
У сабакі вачэй пазычыць (пазычыўшы) — згубіць сумленне, пачуццё сораму, уласнай годнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачарпну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што і чаго.
1. Разм. Зачэрпаць. У гэты час Ніна, якая прыгнулася да латка, каб пачарпнуць вады, выгукнула: — Ганна Сымонаўна! Сябры! Тут нейкія малюнкі! Дубоўка.
2. перан. Атрымаць, узяць, запазычыць адкуль‑н. Пачарпнуць веды з кніг. □ Калі і хадзілі раней байкапісцы ў суд, дык толькі дзеля таго, каб пачарпнуць жыццёвыя факты, уведаць — няхай, можа, і сумныя — чалавечыя гісторыі. Казека. Моц пачарпнуў Міцкевіч з жыцця. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́нены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад раніць.
2. у знач. прым. Які мае рану 1 (у 1 знач.), які атрымаў раненне. Ранены салдат. □ Праз два тыдні [Лук’янскі] павінен быў зноў узяць на раненае плячо вінтоўку. Чорны.
3. у знач. наз. ра́нены, ‑ага, м.; ра́неная, ‑ай, ж. Чалавек, які атрымаў раненне. Старэнькі хірург доўга мыў рукі і паверх акуляраў назіраў, як санітары ўкладвалі раненага на стол. Васілеўская. Урач яшчэ аперыраваў раненую. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
службі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Разм. Той, хто старанна, рупліва адносіцца да сваіх службовых абавязкаў. Самі [дзед і бацька] былі акуратныя службісты, узнагароджаны медалямі і ордэнамі. Алешка. // Служачы. Ішоў, відаць, кандуктар або хто іншы з службістаў. Пестрак. // Разм. неадабр. Той, хто на выгляд стараецца, а на справе фармальна выконвае службовыя абавязкі. [Далін:] Узяць — хоць ротны наш: Муштроўшчык, ну смех чысты. Дзе трэба — ляжа лістам, Прыходзіць проста ў раж І чыніць ералаш, Каб спраўныя быць службістам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́ба
(ням. Probe)
1) праверка, выпрабаванне (напр. п. сіл);
2) невялікая частка чаго-н., узятая для вызначэння якасці, саставу (напр. узяць пробу);
3) колькасць вагавых частак высакароднага металу (золата, серабра і г. д.), якая змяшчаецца ў пэўнай колькасці вагавых долей сплаву, а таксама кляймо з абазначэннем гэтай колькасці (напр. золата нізкай пробы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
cofnąć
зак. узяць назад; пасунуць назад; адхапіць;
cofnąć rękę — адхапіць руку;
cofnąć obietnicę — адмовіцца ад абяцання;
cofnąć zegar — адкруціць гадзіннік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
запо́рI м. (приспособление для запирания) запо́р; (замок) замо́к, -мка́ м.; (задвижка) за́саўка, -кі ж.; (засов) зава́ла, -лы ж.;
взять на запо́р узя́ць на запо́р (замо́к);
дверь на запо́ре дзве́ры на замку́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
ма́лость разг.
1. сущ. (незначительное количество) крыха́, -хі́ ж.; (мелочь, пустяк) драбні́ца, -цы ж., дро́бязь, -зі ж.;
взять са́мую ма́лость узя́ць са́мую дро́бязь;
2. нареч. тро́хі, крыху́;
ма́лость полежу́ тро́хі (крыху́) паляжу́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
абаро́т, -ту м., в разн. знач. оборо́т;
а. ко́ла — оборо́т колеса́;
вал ро́біць сто ~аў — вал де́лает сто оборо́тов;
а. палявы́х культу́р — оборо́т полевы́х культу́р;
а. капіта́лу — оборо́т капита́ла;
◊ узя́ць у а. — взять в оборо́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
му́шка I ж., в разн. знач. му́шка;
лётаюць мале́нькія ~кі — лета́ют ма́ленькие му́шки;
вуа́ль з ~камі — вуа́ль с му́шками;
○ шпа́нская м. — шпа́нская му́шка
му́шка II ж. (в оружии) му́шка;
◊ узя́ць на ~ку — взять на му́шку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)