1. Уласцівасць старажытнага (у 1, 2 знач.); даўнасць узнікнення, існавання чаго‑н. Я гляджу цяпер на гэты роў і ў шуме вады чую далёкую старажытнасць.Скрыган.// Вельмі далёкія часы, далёкае мінулае. Сівая старажытнасць. □ Недарэмна казалі ў старажытнасці, калі здаралася бяда, вайна, сварка, бойка: не абышлося без жанчыны!Шамякін.// Старажытны свет, антычнасць. Разам з узвышэннем Канстанцінопаля і падзеннем Рыма канчаецца старажытнасць.Энгельс.
2.звычайнамн. (старажы́тнасці, ‑ей). Помнікі мінулага. Трэба вось што, Васіль Кузьміч: сёння напісаць ці пазваніць, куды трэба, каб спецыяліста прыслалі... Можа [касцёл] гэта старажытнасць якая?Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суро́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што і без дап.
Разм. Паводле забабонных уяўленняў — прынесці няшчасце, хваробу, пашкодзіць каму‑н. паганым (ліхім) вокам. Ячны нават і ртуці .. зашыў коніку ў «жычку», істужку, якой упрыгожана шыя малога [жарабяці]. Каб не сурочыла часам ліхое вока.Брыль.Нездарма ж маці не раз казала .. [Крывахіжу], каб не глядзеў на малых дзяцей у калысцы, бо можа сурочыць.Алешка.// Пашкодзіць каму‑, чаму‑н., хвалячы, прадказваючы што‑н. [Насця:] — Сёння, Ірынка, усе хлопцы твае будуць... — Не суроч, Настачка, — засмяялася Ірынка.Сіняўскі.[Скрыпка:] — Ты ў мяне не благі, здольны сын. Каб толькі не сурочыць...Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узбуры́цца, ‑буруся, ‑бурышся, ‑бурыцца; зак.
1. Выйсці са стану спакою; узбударажыцца; узбунтавацца. [Лявон:] — Пайду ў млын. [Жонка:] — Чаго .. ўзбурыўся? Сёння ж мо зноў на бульбу? — Зноў ці не зноў, — зазлаваў Лявон. — Распалю кацёл, дам гудок — мужчыны падыдуць. З бульбай і без нас управяцца.Кудравец.
2. Разгневацца, раззлавацца. [Бабка Наста:] — І ведаеце, панічок: часта бедная пані па хатах хавалася, калі ўзбурыцца пан.Колас.
3. Паўстаць, узбунтавацца супраць каго‑, чаго‑н.
4. Нечакана разбушавацца, узбушавацца. Завіхурыла адразу пасля каляд. За які дзень куды дзелася шэрань, пасля зацішша ўзбурыўся вецер ды пагнаў па вуліцы гуллівыя снежныя круцялі.М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушанава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., каго-што.
1. Выказаць чым‑н. пашану, павагу каму‑, чаму‑н. Мы ж памяць героя ўшануем І справай, і песняй, сябры, І помнік яму пабудуем З гранітнай уральскай гары.Куляшоў.Малашкін заклікаў усіх устаць і ўшанаваць мінутным маўчаннем верных савецкіх людзей, што загінулі ад рукі ворага.Пестрак.
2. Урачыста павіншаваць каго‑н. у сувязі з чым‑н. [Язва:] Сёння .. [Жлукта] будзе ўшанаваны як мае быць.Крапіва.
3. Удастоіць сваёй прысутнасцю. [Стрыбульскі:] Святы божа! Ці бачыш ты, якія госці ўшанавалі наш куток!..Мележ.Мядзведзь падлізу Ліса ўшанаваў, — Згадзіўся да яго прыйсці на імяніны.Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дво́йкаж.
1. (лічба) Zwei f -, -en;
Вы мо́жаце туды́ дае́хаць на дво́йцы Sie können dorthín mit Líni¦e zwei fáhren;
2. (дрэннаяадзнака паспяховасці) Zwei f -, -en; (Fünf – у нямецкіх школах);
за што ты атрыма́ў сёння дво́йку? wofür hast du héute éine Zwei [Fünf] bekómmen?;
3. (гоначная лодка) спарт. Zwéier m -s, -;
4. (камплект адзення) Twinset [´twinsɛt] n, m -s, -s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ciepło
Iн.
цяпло, цеплыня;
ciepło właściwe фіз. удзельная цеплыня
II
цёпла;
dzisiaj jest ciepło — сёння цёпла;
było mi ciepło — мне было цёпла;
przyjąć kogo ciepło — прыняць каго цёпла (сардэчна);
trzymaj się ciepło жарт.разм. трымайся; здаровенькі бегай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
heat1[hi:t]n.
1. гарачыня́; спёка, спяко́та;
summer heat ле́тняя спёка;
heat haze ма́рыва, мро́іва
2. гара́чка, павы́шаная тэмперату́ра;
fever heat гара́чка; ліхама́нка;
blood heat нарма́льная тэмперату́ра це́ла
3. тэмперату́ра (звыч. высокая); цяпло́, цеплыня́ (у памяшканні, машыне і да т.п.);
What is the heat of the water today? Якая сёння тэмпература вады?;
Today is 35 degrees of heat.Сёння 35 градусаў цяпла;
moderate heat уме́ранае цяпло́;
Cook in the heat of the oven at 200°. Гатуйце ў духоўцы пры тэмпературы 200°.
4. ацяпле́нне
5. запа́л, імпэ́т, заўзя́тасць; гара́чнасць;
heat of youth юна́цкі запа́л;
do smth. in the heat of the moment зрабі́ць што-н. з гара́чкі/пагарачы́ўшыся
6. на́ціск; прыму́с;
put the heat on smb. наці́снуць на каго́-н., прыпе́рці каго́-н. да сцяны́