выкана́ўчы, -ая, -ае.
1. Які ажыццяўляе выкананне рашэнняў, пастаноў заканадаўчых органаў, практычна кіруе чым-н.
Выканаўчая ўлада.
В. камітэт.
В. ліст (дакумент, па якім ажыццяўляецца судовае рашэнне).
2. Які мае адносіны да выканаўцы — да таго, хто выступае з выкананнем якога-н. мастацкага твора.
Індывідуальная выканаўчая манера.
|| наз. выкана́ўчасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вышэ́й.
1. прыназ. з Р. За межамі, звыш чаго-н., па-за чым-н.
Гэта в. майго разумення.
2. прыназ. з Р. Больш за які-н. узровень або ўверх ад якога-н. месца.
Тэмпература в. нуля.
Пабіць руку в. локця.
3. прысл. У папярэднім месцы прамовы, тэксту.
Як было сказана в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
малі́ны, -лі́н, адз. -а, -ы, ж.
1. Паўхмызняковая расліна сямейства ружакветных з салодкімі чырвонымі ягадамі, а таксама самі яе ягады.
Лясныя м.
Садовыя м.
Не быць каліне малінаю (прыказка).
2. толькі адз. Аб чым-н. вельмі прыемным (разм.).
Не жыццё, а маліна.
|| прым. малі́навы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Малінавае варэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адра́зу, прысл.
1. Зараз жа, у той самы момант, неадкладна.
Набегаўшыся, сынок а. засынае.
2. Адначасова.
Людзі выйшлі а. з усіх хат.
3. Непасрэдна за чым-н.
А. за хатай малады сад.
4. За адзін раз, з першага разу.
Як усё зрабіць а.?
5. З самага пачатку.
Чалавек а. спадабаўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахво́та, -ы, ДМ -во́це, ж., да чаго або з інф.
Жаданне, імкненне задаволіць якія-н. свае патрэбы, імкненні, схільнасці, захапленні.
А. вучыцца.
Дзе няма ахвоты, там няма работы (прыказка). Мне спяваць а.
◊
Ахвота бярэ (разм.) — ёсць жаданне да чаго-н.
Сагнаць ахвоту (разм.) — задаволіць жаданне, нацешыцца, здаволіцца чым-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
а́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Аднакратна моцна выкрыкнуць «ах!», выказваючы якое-н. пачуццё: захапленне, здзіўленне, шкадаванне, страх, смутак і пад.
Жанчына ахнула.
2. Моцна ўдарыць па чым-н.; выбухнуць, разарвацца, стрэліць, абрушыцца і г.д.
А. палкай па галаве.
|| незак. а́хаць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. а́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
блука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Бязмэтна хадзіць, гуляць.
Б. па вуліцы.
2. Пераязджаць з месца на месца, хадзіць у пошуках каго-, чаго-н.
Б. па свеце.
3. перан. Пераходзіць з аднаго прадмета на другі, не спыняючыся на чым-н. (пра погляд, вочы, думкі).
Блукаюць думкі.
|| наз. блука́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сасна́, -ы́, мн. со́сны і (з ліч. 2, 3, 4) сасны́, со́сен і -сна́ў, ж.
Хваёвае вечназялёнае дрэва з доўгімі іголкамі і акруглымі шышкамі.
◊
Заблудзіць у трох соснах — не змагчы разабрацца ў чым-н. простым.
|| памянш.-ласк. сасо́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
|| прым. сасно́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скало́ць², скалю́, ско́леш, ско́ле; скалі́; ско́латы; зак., што.
1. Змацаваць разам што-н., сашпільваючы.
С. кускі матэрыі.
С. шпількай пояс.
2. і каго. Зраніць у многіх месцах чым-н. вострым, калючым.
С. ногі іржышчам.
|| незак. ско́лваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ско́лка, -і, ДМ -лцы, ж. і ско́лванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак.
1. што. Прымусіць гарэць, загарэцца.
З. лямпу.
2. у чым. Падпаліць паліва (у печы).
З. у печы.
3. перан., каго-што. Узбудзіць, натхніць (высок.).
З. слухачоў прамовай.
З. цікавасць да чаго-н.
|| незак. запа́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. запа́льванне, -я, н. (паводле 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)