АГРАМА́ДЖВАННЕ ВЫТВО́РЧАСЦІ,

зліццё раздробненых вытв. працэсаў у розных галінах эканомікі ва ўсё больш паглыблены вытв. грамадскі працэс. Абумоўлена грамадскім падзелам працы, выкарыстаннем сродкаў вытв-сці, якія патрабуюць калектыўнай дзейнасці, вядзе да канцэнтрацыі і цэнтралізацыі капіталу, паглыблення спецыялізацыі вытворчасці, кааперавання вытворчасці, міжнар. інтэграцыі эканамічнай.

Аналізуючы працэс аграмаджвання вытв-сці і працы, К.Маркс зрабіў выснову аб асн. супярэчнасці капіталізму — паміж грамадскім характарам працы і прыватнай формай прысваення яе вынікаў. Гэта супярэчнасць, на яго думку, з’яўляецца рухаючай сілай развіцця капіталізму.

т. 1, с. 81

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АДБО́Р у біялогіі,

працэс дыферэнцыраванага ўзнаўлення генатыпаў у папуляцыі; вядучы фактар эвалюцыі. Дзейнічае на фоне генатыпічнай зменлівасці. Адрозніваюць адбор у прыродзе — натуральны адбор і адбор, які праводзіцца чалавекам, — штучны адбор.

т. 1, с. 97

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Расці́на ’расліна’ (Ласт.), параўн. укр. рости́на ’тс’, славен. rastína ’тс’. Ад рост (< *orstъ) ’працэс росту’ з суфіксам ‑іна, што надае слову прадметнае значэнне. Паводле Німчука (Давньорус., 234), у аснове слова аддзеяслоўныя ўтварэнні з фіналямі ‑т, ‑ть, у тым ліку рость ’расліннасць’ (гл. росць2), з суфіксам адзінкавасці, параўн. ст.-слав. растити ’вырошчваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бактэрыяхларафі́лы

(ад бактэрыі + хларафіл)

зялёныя пігменты пурпурных і зялёных бактэрый, якія абумоўліваюць працэс фотасінтэзу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гамо́ны

(ад гр. gamos = шлюб)

рэчывы, якія выдзяляюцца палавымі клеткамі і рэгулююць працэс апладнення.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гемаглюціна́цыя

(ад гем + аглюцінацыя)

працэс склейвання і асядання эрытрацытаў крыві, які выклікаецца бактэрыямі, вірусамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэнітрыфіка́цыя

(ад дэ- + нітрыфікацыя)

біяхімічны працэс распаду азоцістых злучэнняў (нітратаў) з выдзяленнем свабоднага азоту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

інсулярыза́цыя

(ад лац. insula = востраў)

працэс узнікнення ізаляцыі папуляцый ва ўмовах існавання на астравах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

механіза́цыя

(ад гр. mechane = машына)

працэс замены ручной працы машыннай для павышэння эфектыўнасці вытворчасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

палітро́па

(ад палі- + гр. tropos = паварот)

крывая на дыяграмах стану, якая адлюстроўвае тэрмадынамічны працэс.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)