◎ Надалончыць ’залатаць (рукавіцы)’ (Сцяшк. Сл.), рус. надолднить ’залатаць звернуты да далоні бок рукавіцы’, укр. надолбнчити ’тс’, на́долонка ’нашыўка са скуры ці сукна на ўсю далонь, каб не праціраліся рукавіцы’. Да далонь (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пума́к ’намоклае бервяно ў рэчцы; бервяно, якім прыціскалі намочаны лён, каб не ўсплываў’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Ад памок ’тс’, што да мокнуць, мачыць; да фанетыкі параўн. дыял. пумі‑ дбр і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абажу́р, ‑а, м.
Каўпак, які надзяецца на лямпу, каб засцерагчы вочы ад моцнага святла або каб прыдаць святлу пэўную афарбоўку. На стале гарэла лямпа пад светлым абажурам і ляжала разгорнутая кніга, якую чытаў настаўнік. Колас.
[Фр. abat-jour.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заняме́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які страціў адчувальнасць; адзеравянелы. Застаяўшыся на месцы, конь нецярпліва кудысь памыкаўся, можа, каб размяць сваё занямелае цела, а можа, каб вырвацца ад няпрошаных гаспадароў. Колас.
2. перан. Маўклівы, прыціхлы. Занямелыя далі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арго́
(фр. argot)
умоўныя словы, выразы, што ўжываюцца якой-н. сацыяльнай групай, каб іншыя не маглі іх зразумець (напр. зладзейскае а.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ар’ерга́рд
(фр. arrière-garde)
частка войска, якая знаходзіцца ззаду галоўных сіл, каб у час руху абараніць іх ад нападу з тылу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
бі́тэнг
(гал. beting)
вертыкальная тумба на палубе судна, вакол якой наматаны якарны ланцуг, каб паменшыць хуткасць яго руху пры апусканні якара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гальванастэ́гія
(ад гальвана- + гр. stege = пакрыццё)
пакрыццё металічных прадметаў тонкім слоем іншага металу пры дапамозе электролізу, каб засцерагчы іх ад карозіі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Страхо́ма ‘доўгая вейка’: надо вырваті страхому, каб … нэ лэкалосо дітя (пін., Шатал.). Няясна, відаць, да страха́цца ‘баяцца’ (ад страх, гл.), параўн. прыслоўе славен. strahoma ‘са страхам, баючыся’. Збліжана з трахома ‘хвароба вачэй’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сука́цца ’прыставаць; чапляцца, каб пабіць’ (Шат.), ’лаяць; сварыцца’ (пух., Сл. ПЗБ); сюды ж, відаць, значэнне ’сватацца’ (= ’прыставаць’) (LKK, 16, 190), якое Лаўчутэ (Балтизмы, 149) з пэўнымі засцярогамі адносіць да балтызмаў. Да сукаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)