Verbum

háuen

* (impf hieb i háute)

1.

vi сячы́, нано́сіць уда́р

2.

vt

1) сячы́, прасяка́ць, высяка́ць

2) горн. высяка́ць

3) касі́ць (траву)

4) разм. біць, адлупцава́ць

j-n krumm und lahm ~ — збі́ць каго́-н. на го́ркі я́блык [да паўсме́рці]

j-n zu Bóden ~ — збіць каго́-н. з ног

3.

(sich) бі́цца

◊ das ist wéder geháuen noch gestóchen — гэ́та ні то́е, ні cёе

Tag

m -(e)s, -e дзень

gúten ~ ! — до́бры дзень!

álle ~e — штодня́

am [bei] ~e — удзе́нь; днём

éines ~es — аднаго́ ра́зу, адно́йчы

~ für ~ — штодня́, дзень за днём, дзень пры дні

in díesen ~en — гэ́тымі дня́мі

von ~ zu ~ — дзень пры дні

den ~ nachhér — на другі́ дзень

(héute) über acht ~еn — (ро́ўна) праз тддзень

den gánzen ~ — уве́сь дзень

~ und Nacht — дзень і ноч, су́ткі

der ~ bricht an [neigt sich] — дзень наступа́е [канча́ецца]

die ~e néhmen zu [néhmen ab] — дні прыбыва́юць [ме́ншаюць, караце́юць]

etw. an den ~ bríngen* — праяўля́ць, выяўля́ць што-н.

an den ~ kómmen* — выяўля́цца; выступа́ць, выхо́дзіць

über ~(e) — горн. на паве́рхні

únter ~e — горн. пад зямлёй

~ des Síeges — дзень перамо́гі

◊ in bésten ~en — у ро́сквіце сіл

der Jüngste ~ — рэл. дзень Стра́шнага суда́

álle ~e ist kein Sónntag — не заўсягды́, як на дзяды́

man soll den ~ nicht vor dem Ábend lóben — ≅ не хвалі́ся се́ўшы, а хвалі́ся з’е́ўшы; не лічы́ кве́тачкі ўве́сну, а лічы́ я́гадкі ўво́сень

tot

a

1) мёртвы, паме́рлы, нежывы́

éine ~e Spráche — мёртвая мо́ва

~ gebóren — мёртванаро́джаны

~ stéllen, sich — удава́ць з сябе́ мёртвага [мерцвяка́]

2) мёртвы, невыра́зны

3) чыг. запасны́, тупіко́вы (пуць)

~es Gleis — тупі́к, запасны́ (пуць)

4) горн. пусты́ (пра пароду)

5)

~es Kapitál — эк. мёртвы капіта́л

~er Gang — тэх. мёртвы [халастд] ход

die Sáche ist auf den ~en Punkt ángelangt [gekómmen] — спра́ва засе́ла [завя́зла] на мёртвай кро́пцы

über den ~en Punkt hinwégbringen* — зру́шыць з мёртвай кро́пкі

◊ aufs ~e Geléis schíeben* — пакла́сці пад сукно́

gewínnen

*

1.

vt

1) выйграва́ць (von D – у каго-н.)

2) горн. здабыва́ць

3) атры́мліваць, набыва́ць

Éinfluss ~ — набы́ць уплыў

j-n für sich ~ — схіля́ць каго́-н. на свой бок

Óberhand ~ — узя́ць верх (над кім-н.)

den Éindruck ~ — атрыма́ць ура́жанне

2.

vi

1) (an D, bei D) вы́йграць (у якіх-н. адносінах)

die Sáche gewínnt an Klárheit — спра́ва стано́віцца больш я́снай

zwei zu eins ~ — спарт. вы́йграць з лі́кам два-адзі́н

2) (von D) атры́мліваць вы́гаду [кары́сць] (з чаго-н.)