Су́пліка ’просьба, прашэнне’ (Нас.), су́плікі ’плёткі, размовы’ (Касп.). Ст.-бел. су́плика ’прашэнне’ (1638 г., Ст.-бел. лексікон) < ст.-польск. suplika (1621 г.) ’прашэнне, хадайніцтва’, апошняе з лац. supplex ’той, хто просіць, моліць, хадайнічае’. Кюнэ (Poln., 100) заўважае, што польск. suplika магло быць запазычана праз пасрэдніцтва франц. supplique або непасрэдна з ням. Supplix ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сярэ́бшчына ’абрад адорвання маладых’: на сярэбшчыну гукаюць, як едуць па нявесту (Мат. Гом.), ст.-бел. сере́бщина, сере́бщизна ’грашовы падатак серабром’ (Ст.-бел. лексікон, Сташайтэне, Абстр. лекс.). Параўн. укр. сере́бщина ’падаткі на вайсковыя патрэбы, падатак на зямлю’. Да серабро́ (гл.), сумніўна атаясамленне з укр. сербщи́на ’работа на пана, паншчына’, гл. ЕСУМ, 5, 216.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Та́рча ’шчыт’ (Байк. і Некр., Нас.), ’малы шчыт, у сярэдзіну якога прасоўвалася рука’ (Ласт.), ст.-бел. тарча, тарчъ, тарчь ’шчыт’ (XV ст., Ст.-бел. лексікон, Карскі 2-3, 456). Запазычана са ст.-польск. tarcza, tarcz ’тс’ < с.-в.-ням. tartsche ад ст.-франц. targe ’круглы скураны шчыт’ (Булыка, Лекс. запазыч., 68; Борысь, 627).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тыж ‘таксама’ (Сл. рэг. лекс.), тыш (тыж) ‘тс’ (зэльв., Нар. словатв.), ст.-бел. тыжъ, тежъ, тэжъ ‘тс’ (ГСБМ). Спецыфічнае развіццё першаснага спалучэння *tъže (гл. тэж), параўн. укр. теж ‘таксама’, дыял. тиж ‘тс’, ст.-чэш. і чэш. tyž ‘той жа’, tež ‘таксама’, паралельнага да польск. tež ‘тс’. Мена [e] > [ы], як у польск. potem > бел. по́тым.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аздо́ба (БРС, КЭС), ст.-бел. оздоба ’тс’ (1592) (Нас. гіст.), укр. оздоба. Мабыць, запазычанне з польск. ozdoba.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Айчы́на (БРС, Гарэц.), айчызна (Яруш.). Магчыма, польскі ўплыў. Параўн. ст.-бел. отчизна, отчинный (Нас. гіст.). Гл. айцец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аўла́н ’улан’ (Бірыла, Бел. антр., 2, 26). Ад улан з прыстаўным а, параўн. з іншай пратэзай: вулан.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Велькано́ц ’вялікдзень’ (Жд., 2). З польск. wielkanoc ’тс’. Параўн. ст.-бел. велканоцъ (XVI–XVII стст.; Булыка, Запазыч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́шуст ’ашуканец’ (З нар. сл., карэліц.). Ст.-бел. ошустъ. Запазычанне з польск. oszust ’тс’ (Булыка, Запазыч., 234).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вур ’плот з жэрдак’ зах.-палес. (Бел.-укр. ізал.). Да вор ’тс’ з лабіялізацыяй, параўн. вун ’ён’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)