Ліша́й 1 ’хвароба скуры’ (ТСБМ, Шат., Сцяшк., ТС, Сл. ПЗБ), ’лішайнік’ (ТСБМ, ТС). Укр. лиша́й ’хвароба скуры’, рус. лиша́й ’лішай’, цвяр., пск. ’гнойны струп на галаве’, польск. liszaj, liszal ’хвароба скуры’, liszajec, liszaje ’лішайнік’; н.-луж. lišaj, lišajca, lišawka, lišawica, в.-луж. lišej, lišawa, чэш. lišej, lišaj, ганацк. leší ’хвароба скуры’, славац. lišaj, lišäj ’тс’, ’мёртвая галава (насякомае)’; славен. lišȃj, серб.-харв. ли̏шај, lȉšalj, макед. лишај, балг. ли́шай, ли́шей ’лішайнік’, ’лішай’. Прасл. lišajь ’хвароба скуры, скурная высыпка, прышчынак’ > ’лішайнік’ (Слаўскі, 4, 489–490; у Скока (2, 308): ’лішайнік’ > ’скурная хвароба’, што здаецца менш верагодным) утворана ад прасл. lix‑ъ (гл. лі́ха) і суф. ‑ějь (Фасмер, 2, 506; БЕР, 2, 444–445). Махэк₂ (336) генетычна супастаўляе разглядаемую лексему са ст.-грэч. λειχήν ’лішай’ (< λείχω ’ліжу’), у якой, аднак, цяжка растлумачыць пераход xʼ < gh̯, і знаходзіць аснову яе ў мар.-славац., ганацк. liša ’агонь, полымя’ (параўн. літ. liepsnà ’полымя’ < і.-е. *leip‑siā — хвароба пачыналася пачырваненнем скуры. Аднак ён не адмаўляе і паходжання лексемы ад прасл. lix‑ъ.

Ліша́й 2 ’толькі’ (Федар. 1), рус. паўн. лиша, лишо, лише ’толькі, як толькі’ і семантычна блізкія рус. лишь, укр. лише, лиш ’толькі, усяго толькі’, ’як толькі’. Усх.-слав. Узыходзіць да формы параўнальнай ступені н. роду лише ад лихо < lixъ. Да ліха (гл.). Канчатковае ‑й з’яўляецца займеннікавай і прыслоўнай прасл. часціцай ‑i (‑jь), параўн. аналагічна серб.-харв. ondaj, tadaj, славен. tukaj, včeraj, польск. tutaj, dzisiaj, укр. тогдий, тудий, тутичкай (ESSJ SG, 1, 107, 314, 315).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мыт ​1, ‑у, М мыце, м.

Гіст. Падатак, пошліна за правоз тавараў цераз граніцу ці па тэрыторыі дзяржавы.

мыт ​2, ‑у, М мыце, м.

Інфекцыйная хвароба ў коней, якая суправаджаецца запаленнем слізістай абалонкі насаглоткі і падсківічных залоз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памарне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Змарнець — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх.

2. Марнець некаторы час. [Старая:] — І хвароба нейкая.. падступілася: прастудзіў галаву, памарнеў з год — і няма чалавека. М. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пара́ліч, ‑у, м.

1. Хвароба, пры якой асобныя органы або частка цела трацяць здольнасць да адвольных рухаў. Параліч ног. // перан. Пра стан анямення, поўнай нерухомасці (ад якіх‑н. пачуццяў).

2. перан. Страта здольнасці дзейнічаць; бяздзейнасць. Параліч чыгункі.

[Ад грэч. parálysis — расслабленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ціпу́н, ‑а, м.

Хвароба птушак — храсткаваты нараст на канцы языка.

•••

Ціпун на язык каму — нядобрае нежаданне таму, хто сказаў што‑н. непрыемнае, непажаданае. [Мігуцкі:] Пакуль вы надумаецеся, дык немец сцапае вас, як курапатку. [Ганна Якаўлеўна:] Ціпун вам на язык! Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

rust​1 [rʌst] n.

1. ржа́;

There were large patches of rust on the car. На машыне былі вялікія плямы ржы.

2. ко́лер іржы́

3. ржа́ (хвароба раслін)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

serious [ˈsɪəriəs] adj.

1. сур’ёзны, ва́жны;

be serious about smth. ста́віцца сур’ёзна да чаго́-н.

2. ця́жкі, сур’ёзны;

a serious illness ця́жкая хваро́ба;

a serious argument ва́жкі аргуме́нт

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

schléppend

a

1) мару́длівы, паво́льны; вя́лы (непаваротлівы)

2) зацяжны́

éine ~e Kránkheit — зацяжна́я хваро́ба

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

нутраны́

1. в разн. знач. нутряно́й;

~но́е са́ла — нутряно́е са́ло;

~на́я хваро́ба — нутряна́я боле́знь;

2. разг. вну́тренний;

н. замо́к — вну́тренний замо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сур’ёзны в разн. знач. серьёзный;

с. чалаве́к — серьёзный челове́к;

~нае даручэ́нне — серьёзное поруче́ние;

с. вы́гляд — серьёзный вид;

~ная хваро́ба — серьёзная боле́знь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)