1.Станавіцца цьмяным; цямнець. На голых кустах стухаў вечар, неба цьмянела і, здавалася, асядала на лес.Карамазаў.// Траціць свой бляск, яркі колер. [Хлопец:] — Ах, як жа не пашанцавала вам! Блешні цьмянеюць і чарвячкі, відаць, сохнуць.Ракітны.
2.перан. Траціць сваю яркасць, выразнасць: станавіцца менш выразным. Цьмянела яго слава. □ Дарагія вобразы радзімы ніколі не цьмянеюць перад нашымі вачыма.Хведаровіч.Але што больш астывалі [мядзведзіцкія], то ўсё больш цьмянела задавальненне ад перамогі.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пруцяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Станавіцца нягнуткім, нерухомым; карчанець. Пруцянець ад холаду. □ Млелі рукі, пруцянелі ў каленях ногі, замірала сэрца, а Юля ўсё лезла і лезла, стараючыся не глядзець уніз.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кудла́ціцца, ‑лачуся, ‑лацішся, ‑лаціцца; незак.
Разм.
1.Станавіцца кудлатым. Валасы кудлацяцца. □ Па небе сунуліся рваныя кудзелістыя хмары, і што ні хвіліна, то, здавалася, спускаліся ніжэй, кудлаціліся.Карпаў.
2.Зал.да кудлаціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тупі́цца, туліцца; незак.
1.Станавіцца тупым (у 1 знач.). Каса тупіцца. □ Ад грому аглухлі бары, Падсочвалі сосны снарады. Туліліся Склюды і тапары Па папялішчах пасля блакады.Барадулін.
2.Зал.да тупіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хма́рыцца, ‑рыцца; незак.
Зацягвацца хмарамі, станавіцца хмарным. А неба сіняе штодзённа хмарыцца.Глебка.Хмарыцца ўсё яшчэ вечар, Шлях засцілае імгла.Танк./убезас.ужыв.[Варвара:] — Хмарыцца, каб дажджу часам не пазнала.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыбкі́разм.:
станаві́цца дыбкі́тс.перан. sich (áuf)bäumen, sich auf die Hínterbéine stéllen;
◊
стаць на дыбкі́перан. scharf protestíeren, nicht éinverstanden sein
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
касцяне́ць, ‑ее; незак.
Ператварацца ў косць, станавіцца косцю. Рогі касцянеюць. Храсткі касцянеюць.//перан. Крэпнуць, дзеравянець ад холаду. Нібы ў клешчы, браў мароз у свае абдымкі .. [Надзіна] худзенькае цела. Ногі ўжо пачыналі касцянець.Бураўкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусці́цца, ‑ціцца; незак.
Разм.
1. Густа расці, разрастацца. У агародчыку перад вокнамі чарнела вяргіня і гусцілася каля сцяны і плоту мята.Чорны.
2. Згушчацца, станавіцца непраглядным. Змрок гусціўся. Хмары гусціліся на небасхіле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харашэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; незак.
Станавіцца больш прыгожым, прывабным. І харашэе з году ў год Мой родны, вольны край.Русак.Калі [Анатоль] усміхаўся, паказваючы свае прыгожыя белыя зубы, надта харашэў з твару.Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарсцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1.Станавіцца чэрствым, больш чэрствым. Хлеб чарсцвее.
2.перан. Траціць чуласць, спагадлівасць. Людзі з цяжкім лёсам ад гора не чарсцвеюць, а робяцца чуллівымі і вельмі спагадлівымі.Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)