мерыдыя́н, ‑а, м.

У геаграфіі — уяўная лінія, якая, праходзячы па паверхні Зямлі, злучае абодва полюсы і перасякае экватар пад прамым вуглом.

•••

Магнітны мерыдыян — вертыкальная плоскасць, якая праходзіць праз магнітную вось стрэлкі ў дадзеным месцы зямной прасторы.

Нябесны мерыдыян — вялікі круг нябеснай сферы, які праходзіць праз полюсы свету і зеніт, адкуль вядзецца назіранне.

[Ад лац. meridianus — паўдзённы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

працадзі́ць, ‑цаджу, ‑цэдзіш, ‑цэдзіць; зак., што.

1. Прапусціць (вадкасць) праз што‑н. для ачысткі. Працадзіць малако праз цадзілку. Працадзіць булён.

2. перан. Вымавіць павольна, неразборліва, не разнімаючы зубоў. — Цікава было б зірнуць на гэты лясок... — скрозь зубы працадзіў Лявон Свірыдавіч. Корбан. — Так, так, бачу, і ты, стары, жартаваць ўмееш, — працадзіў, ухмыляючыся, князь. Прокша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заве́йка, ‑і, ДМ ‑вейцы, ж.

Абл. Завіруха, мяцеліца. На ноч бралася завіруха. Праз завейку пажар быў відзён ледзь-ледзь. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загу́тарыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Захапіўшыся гутаркай, забыцца на час. Хвілін праз колькі бацька схамянуўся. — Загутарыліся, а хутка госці прыйдуць. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апублікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак.

Надрукаваць, зрабіць вядомым праз змяшчэнне ў друку. Газеты апублікавалі інфармацыйнае паведамленне аб Пленуме Цэнтральнага Камітэта КПСС.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вулка́н, ‑а, м.

Гара з кратарам на вяршыні, праз які час ад часу вывяргаюцца лава, агонь, попел. Патухлы вулкан. Гразевы вулкан.

[Ад лац. vulcanus — агонь, полымя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абрасі́цца, ‑рашуся, ‑росішся, ‑росіцца.

Абмачыцца расой, змокнуць ад расы. Ішоў Алёшка праз мокры гушчар; увесь абрасіўся і дрыжаў ад холаду. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дачы́рвана, прысл.

Да чырвонага колеру. Праз некалькі хвілін чыгунная печ гудзела на ўсю хату, а бляшаная труба распалілася аж дачырвана. Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзяво́цкі, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і дзявочы. Дзявоцкія гады. Дзявоцкія уборы. □ Праз цябе, дзявоцкая краса, Слёзы коцяцца, як буйная раса. Багдановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кало́ід, ‑у, М ‑дзе, м.

Некрышталізаванае рэчыва (бялок, крухмал, клей і інш.), растворы якога не праходзяць праз жывёльныя і раслінныя перапонкі.

[Ад грэч. kolla — клей і eidos — выгляд.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)