прыну́ка, ‑і, ДМ ‑нуцы, ж.
Прымус, прымушэнне. Зімою Косцік цалюткі дзень праседжваў за сталом. Рыхтаваўся ўдумліва і без прынукі. С. Александровіч. Дзе ласкай, а дзе і прынукай вывела ў людзі сыноў. В. Макарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псуць, псую, псуеш, псуе; псуём, псуяце; незак., каго-што.
Псаваць. Кажуць людзі, што пакляўся ён [Люцыян Таполя] Двум не дараваць грахоў прад смерцю: Біскупу Сямашку і яшчэ яловаму суку, Што век шкодзіў, Псуў яго майстэрства. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пыні́ць, пыню, пыніш, пыніць; незак., што.
Абл. Рабіць усё неабходнае па гаспадарцы; даглядаць. У сялянскіх дварах снуюць людзі, пыняць свае гаспадарскія справы, канчаючы клопат кароткага дня. Колас. Маці паліла ў печы, пыніла гаспадарку. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ужы́ўчывы, ‑ая, ‑ае.
Які ўмее ўжывацца, мірна жыць, ладзіць з другімі людзьмі. Ужыўчывы чалавек. □ Але калі людзі трапляюць ужыўчывыя, аднолькавых поглядаў, яны робяцца сапраўды блізкімі і шчырымі таварышамі. Машара. // Уласцівы такому чалавеку. Ужыўчывы характар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укра́дкі, прысл.
Разм. Тое, што і украдкам. Увечары хлопец пайшоў украдкі ў вёску. Чорны. Але ж хіба так людзі жэняцца, украдкі ад усіх? Сабаленка. [Барыс] украдкі зайшоў у сенцы, спыніўся ля дзвярэй, прыслухаўся. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкадава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; незак.
1. каго (што). Адчуваць жаль, спагаду да каго-н.
Ш. бежанцаў.
2. каго-што і чаго. Берагчы, ашчаджаць, скупіцца, не даваць.
Людзі не шкадавалі жыцця для абароны айчыны.
Ш. грошы або грошай.
3. аб чым і з дадан. Смуткаваць, бедаваць з прычыны чаго-н.
Ш. аб зробленых памылках.
Шкадую, што не пайшоў у тэатр.
4. з інф. Не адважвацца што-н. зрабіць.
Я шкадую зразаць гэта дрэва.
|| зак. пашкадава́ць, -ду́ю, -ду́еш, -ду́е; -ду́й; -дава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
муж
1. (супруг) муж, род. му́жа м., мн. мужы́, -жо́ў;
2. уст., высок. (мужчина) мужчы́на, -ны м.; (деятель) дзе́яч, -ча м.;
госуда́рственный муж дзяржа́ўны чалаве́к (дзе́яч);
учёные мужи́ вучо́ныя лю́дзі (дзе́ячы).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
lud, ~u
м.
1. люд, народ; людзі;
mnóstwo ~u — мноства людзей (народу);
2. народ;
władza ~u — улада народа;
3. племя; народ;
wędrówki ~ów — гіст.. перасяленне народаў;
~y pasterskie — пастушыныя народы;
~y osiadłe — аселыя народы;
~y starożytne — старажытныя народы (людзі);
lud wybrany — абраны народ;
lud herbowy — шляхта;
~kowie мн. людцы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
засмяя́ць, ‑смяю, ‑смяеш, ‑смяе; ‑смяём, ‑смеяце; зак., каго-што.
Разм. Высмеяць, абсмяяць. — Людзі ўбачаць, заўтра засмяюць.. скажуць, аглядала тваю хату, — ціха засмяялася Волька, стоячы з Міхалам у сябе на парозе. Васілевіч.
•••
Куры засмяюць гл. курыца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кругладо́нны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Пасуда з круглым дном. На Палессі ў 7–6 вв. да н. э. жылі людзі, якія выраблялі характэрную кругладонную пасуду, займаліся прадзеннем, рыбалоўствам, паляваннем і мелі цесныя сувязі са скіфамі. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)