шыракагру́ды, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокія грудзі. Шыракагруды, з грываю рудой, буланы конь пазначаны таўром. Вялюгін. Рослы, плячысты і шыракагруды — і па сіле і па постаці ён не меў сабе роўнага ва ўсёй ваколіцы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ажырга́ць ’асядлаць (каня)’ (Сцяшк. МГ), абжаргаць ’абняць нагамі’ (Карскі, Мат. Ковенск.), ажыргнуць ’пераступіць праз што-небудзь’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з балтыйскага. Параўн. літ. žìrgas ’конь’, apžer̃gti ’растапырваць’. Гл. Урбуціс, Baltistica, V (I), 1969, 59.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раса́к ’конь рысак’ (лудз., Сл. ПЗБ). Варыянтнае да рыса́к ’тс’, параўн. рус. дыял. рыскливый ’прыткі, хуткі’. Вымаўленне з карнявым ‑а‑, імаверна, абумоўлена другаснай рэдкай вакалізацыяй рэдукаванага ў пераднаціскной пазіцыі *rъsak > *rasak. Гл. рысь 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zaprząg, ~ęgu
zaprz|ąg
м.
1. запрэжка;
koń do ~ęgu — запражны конь;
2. вупраж, збруя
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ćwik
I м.
бывалец; прайдзісвет
II м. уст.
каплун;
zdrów jak ćwik — здаровы як конь
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
спатыка́цца I несов.
1. спотыка́ться, оступа́ться;
2. перен. (совершать ошибки в жизни) спотыка́ться, оступа́ться;
3. перен. (при чтении, разговоре и т.п.) запина́ться, спотыка́ться;
◊ конь на чатыро́х нага́х, і то спатыка́ецца — посл. конь на четырёх нога́х, да спотыка́ется; и на стару́ху быва́ет прору́ха
спатыка́цца II несов., разг. встреча́ться; см. спатка́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здзічэ́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які здзічэў, стаў дзікім (у 1 знач.). Здзічэлы сад. □ Здзічэлы конь.. чуйна ўзняў галаву ад вады.. і кінуўся прэч. Караткевіч.
2. перан. Які адвык ад людзей, ад культурных звычак; нелюдзімы. Здзічэлы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малае́зджаны, ‑ая, ‑ае.
1. На якім мала ездзілі. Малаезджаны конь. Малаезджаныя калёсы.
2. Па якім рэдка, мала ездзяць. Дарога тут была малаезджаная, глухая. Чорны. Без святла, без асаблівага грукату [машына] паціху падалася па малаезджанай камяністай дарозе. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патру́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пабегчы трушком. Абціраючы чорныя вочы падолам, цётка Катрына патрухала ў хату. Брыль. Конь дарогу знаў. Ён сам павярнуў каля гумнаў і міма лесапілкі патрухаў па наезджанай дарозе да ракі. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праважда́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Патраціць многа часу на што‑н. [Балагол:] — Каб не твой конь, дык мы ўсю ночку тут праваждаліся б... С. Александровіч. [Мікола] нейкі час праваждаўся з самаробная мінай — прыладжваў да толу ўзрывальнік. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)