1. Тое, што задумана, намечана зрабіць; намеры, план. Здзяйсненне задумы заўсёды радуе, хвалюе.Дадзіёмаў.— Ёсць у мяне сякія-такія задумы, як палепшыць работу цэха, — Булай загаварыў ужо спакойным дзелавым тонам.Шыцік.
2. Асноўная думка, ідэя мастацкага твора; замысел. У байцы «Варона і чыж» .. няма ніводнай дэталі, якая не служыла б вырашэнню аўтарскай задумы — высмеяць пустую ганарыстасць і ліслівую ўгодлівасць.Казека.[Герой твора] часта выступае як носьбіт пэўнай ідэі, задумы пісьменніка.Арабей.
3. Задуменнасць, заклапочанасць. Дзед ляжаў у глыбокай задуме, маўчаў.Лынькоў.Канцавы павярнуў галаву і, як быццам устрапянуўшыся ад задумы, паглядзеў на мяне.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паны́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае хмурны, прыгнечаны настрой; сумны, маркотны. Іван сеў, кінуўшы на дол скуранку, побач спынілася панылая, здалося, разгубленая Джулія.Быкаў.// Які выражае хмурны, прыгнечаны настрой. — Пайграй... — панылым голасам прамовіў Сымон. — Пайграй...Чарнышэвіч.Саўчанка адразу абмяк, запалыя, пачырванелыя.. вочы сталі яшчэ больш безуважлівымі і панылымі.Лупсякоў.// Прасякнуты хмурнасцю, прыгнечанасцю; бязрадасны. Каторы ўжо раз за гэтыя суткі ўсеабдымнай тугою ахоплівала.. [Клімчанку] гэтая панылая думка.Быкаў.
2. Які выклікае хмурны, прыгнечаны, тужлівы настрой. Марудна цягнуўся панылы, змрочны дзень.Асіпенка.[Ярмоленка] з тугой глядзеў на гэтыя агні, на вуліцу, якая здавалася яму нязвыкла шырокай і панылай.Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
very1[ˈveri]adj.
1. той са́мы; менаві́та, якра́з той;
at that very moment у той са́мы мо́мант;
the very minute менаві́та цяпе́р;
the very thing то́е, што трэ́ба
2. са́мы;
from the very beginning з са́мага пача́тку
3. (ужываецца для падкрэслівання) сам па сабе́, на́ват;
the very idea of travelling на́ват ду́мка аб падаро́жжы;
the very truth чы́стая пра́ўда
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Асце́рбаць, остэ́рбаты ’выжыць, акрыяць’ (Клім.). Укр.остербати, остербнути ’тс’, рус.стербнуть (стар.) ’цвярдзець, чарсцвець, церпнуць’, устрабляти, устрабити (царк.) ’лячыць’, польск.postrobić ’узмацніць’, дыял.ostróbka ’ліхаманка’, чэш.ustrabiť se ’асвяжыцца’, ст.-чэш.ostrabiti ’ўзмацніць’, славац.strabiť sa ’лячыць’ і інш. Ст.-рус.усторобитися ’выздаравець’, устрабити(ся) ’вылечыцца’, устрабие, устраба ’вылячэнне’, устробитися ’выздаравець’; ст.-слав.устрабити ’вылечыць’. Ці не ў выніку кантамінацыі з гэтым словам в.-луж.strowy ’здаровы’? Слова лічаць праславянскім (*storb‑/*stьrъ‑), роднасным з і.-е.*ster‑; параўн. грэч.στέρφος ’цвёрдая скура’, літ.tar̃pti ’ўзмацняцца, выздараўліваць’ (думка Махэка, Recherches, 39, параўн. Фрэнкель, 1063), магчыма, ням.sterben (Траўтман, 284) і інш. Гл. Фасмер, 3, 756.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бая́цца. Рус.боя́ться, укр.боя́тися, польск.bać się, чэш.báti se, ст.-слав.боꙗтисѧ, балг.бо́я се, серб.-харв.бо̀јати се і г. д. Прасл.bojati sę ’баяцца’. Параўн. літ.bajùs ’страшны’, bijótis ’баяцца’, ст.-інд.bháyatē ’баіцца’ і да т. п. Траўтман, 24; Бернекер, 68; Слаўскі, 1, 25; БЕР, 1, 71; Фасмер, 1, 204; Праабражэнскі, 1, 41. Няпэўнай з’яўляецца думка (Зубаты, Studie, 1, 1, 79–90; падтрымліваюць Трубачоў, Дополн., 1, 204; Шанскі, 1, Б, 183) пра сувязь з biti ’біць’. Сюды і прасл.bojaznь (суф. ‑znь): бел.баяз́нь, бо́язь, рус.боя́знь, укр.боя́знь, польск.bojaźń, чэш.bázeň, ст.-слав.боꙗзнь і г. д. Параўн. падобнае ўтварэнне: ст.-прус.biāsnan ’страх’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́мень ’доўгая паласа, вырабленай скуры’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’раменная частка пугі’ (ТС), ’прывязка для прымацоўвання біча да цапільна’ (Шатал.), рэ́мінь ’раменны пас’ (Бяльк.), рэмянчык ’раменьчык’ (Сл. ПЗБ), рэменячка ’тс’ (ТС), рэменны ’раменны, зроблены са скуры’ (ТС), раме́нь ’рэмень’ (Сл. ПЗБ). Укр.ремінь, рус.ремень, польск.rzemień, rzemyk, н.-луж., в.-луж.rjemjeń, чэш.řemen, řemyk, славац.remeň, славен.jermen, серб. і харв.реме̑н, макед.ремен, балг.ремък. Прасл.*remy, Род. скл. *remene (Сной, 201). Не выключаюць і праславянскае запазычанне з нямецкай мовы, параўн. с.-в.-ням.rieme(n) ’тс’, с.-н.-ням.rēme, rēmen ’тс’ (Брукнер, 475; Чарных, 2, 110), але існуе думка, што ням.Riemen славянскае запазычанне (Даль, 3, 1675).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Судзьба́ ’доля, лёс’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС): sudźba bóża ’прадвызначэнне’ (Федар. 4), судзьба́ — працэсуальны назоўнік ад дзеяслова судзіць (слуц., Жыв. НС), ст.-бел.судба ’тс’: судбы судеи (Альтбаўэр). Параўн. старое ўкр.судьба́ ’доля’, рус.судьба́ ’лёс’, чэш.sudba ’прадвызначэнне, доля’, славен.sódba ’прысуд; меркаванне, думка’, старое ’лёс’, серб.-харв.судба ’тс’, балг.съдба́ ’тс’, макед.судба ’доля, лёс’, ст.-слав.сѫдьба ’прысуд; права, закон; рашэнне, пастанова’. Прасл.*sǫdьba — абстрактны назоўнік ад *sǫditi, гл. судзіць (Шустар-Шэўц, 1376; Скок, 3, 356; Бязлай, 3, 283). Існуе меркаванне, што гэта самастойныя ўтварэнні ў асобных славянскіх мовах, а значэнне ’лёс’ распаўсюдзілася пад уплывам рускай мовы. параўн. Махэк₂, 568; Русек, Этимология–2000–2002, 50.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
judgement, judgment
[ˈdʒʌdʒmənt]
n.
1) Law пастано́ва, прысу́д судзьдзі́або́ су́ду
2) меркава́ньне n., ду́мкаf., пагля́д, по́гляд -у m.
in my judgement you are wrong — На маю́ ду́мку, вы памыля́ецеся