дзяржа́ўнасць, ‑і, ж.

1. Дзяржаўны лад, дзяржаўная арганізацыя. Палессе выявіла ў сабе многа людзей, якія ў гады вайны сталі народнымі героямі ў справе змагання беларускага парода за сваю волю і незалежнасць, за сваю нацыянальную дзяржаўнасць. Чорны.

2. Уласцівасць дзяржаўнага. — Тут нават, калі ўжо так гаварыць, справа не ў грашах, а ў справядлівасці, у дзяржаўнасці нашай лініі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыно́ўнік, ‑а, м.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі і буржуазных краінах — дзяржаўны служачы. Я падаў чыноўніку свой дакумент — чорную кніжку з гербам Савецкага Саюза на вокладцы і залацістымі літарамі: «Службовы пашпарт». Новікаў.

2. перан. Асоба, служачы, які выконвае сваю работу фармальна, раўнадушна, без жывога інтарэсу, строга па інструкцыі. [Ладынін:] — Малады чалавек, а такі... чыноўнік. Нічога яго не хвалюе, не радуе. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

purse

[pɜ:rs]

n.

1) жано́чая то́рбачка

2) кашалёк -лька́ m.

3) гро́шы pl. only; бага́цьце n.

4) скарб -у m.

the nation’s purse — дзяржа́ўны скарб

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

прыва́тны, -ая, -ае.

1. Які з’яўляецца асобнай часткай чаго-н., не агульны, не тыповы.

П. вывад.

Заключэнне ад агульнага да прыватнага (наз.). П. факт.

2. Асабісты, не грамадскі, не дзяржаўны.

Прыватная тэлеграма.

Прыватная справа.

3. Які належыць пэўнай асобе, не грамадству, не дзяржаве.

Прыватная ўласнасць.

П. заказ.

4. Які мае адносіны да асабістага, індывідуальнага валодання, дзейнасці, гаспадаркі і адносін, якія адсюль вынікаюць.

Прыватнае жыццё.

Прыватная пастанова (спец.) — пастанова, якая выносіцца судом па пытанні, што не падлягае яго кампетэнцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ме́трыка2

(польск. metryka < с.-лац. matricula = каталог, вопіс)

1) пасведчанне аб нараджэнні;

2) збор дакументаў;

М. Вялікага княства Літоўскагадзяржаўны архіў Вялікага княства Літоўскага 14—18 ст.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БЮДЖЭ́Т

(англ. budget літар. сумка),

заканадаўча зацверджаны роспіс грашовых даходаў і расходаў дзяржавы (гл. Бюджэт дзяржаўны), прадпрыемства (фірмы), установы на пэўны перыяд. Вылучаюць таксама Бюджэт спажывецкі, Бюджэт рабочага часу і інш.

т. 3, с. 387

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Дзяржплан СССР 2/87; 5/394, гл. Дзяржаўны планавы камітэт

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Другая беларуская дзярж. трупа, гл. Беларускі трэці дзяржаўны драматычны тэатр

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Белтрэстдрук, гл. Дзяржаўны трэст выдавецкай справы і паліграфічнай прамысловасці Беларусі

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Ансамбль рускай драмы БССР, гл. Дзяржаўны рускі драматычны тэатр БССР

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)