Verbum

ду́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

1. Тое, што склалася ў працэсе мыслення, разважанняў.

Слушная д.

Новая д.

2. Ідэя, намер, жаданне.

З’явілася д. напісаць рэцэнзію на кнігу.

3. Погляд на што-н., меркаванне аб чым-н.

Мы з вамі адной думкі.

○

Грамадская думка — погляд шырокіх колаў грамадскасці на што-н.

◊

Без задняй думкі — шчыра, без скрытага намеру.

віля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

1. чым. Хістаць, паварочваць з боку ў бок.

В. хвастом.

2. Рухацца па звілістай лініі або рабіць крутыя павароты.

Дарога віляла паміж скал.

3. перан. Вагацца ў разважаннях, ухіляцца ад прамога адказу (разм.).

Трэба гаварыць праўду, а не в.

|| аднакр. вільну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).

|| наз. віля́нне, -я, н.

ахво́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто мае жаданне заняцца чым-н., узяцца за якую-н. справу.

2. да каго-чаго, на што або з інф. Той, хто схільны да чаго-н., аматар чаго-н. (разм.).

А. пагаварыць.

3. на што. Той, хто хоча атрымаць, набыць што-н. (разм.).

На кнігу знайшлося многа ахвотнікаў.

|| ж. ахво́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

бо́ўтацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Плюхацца з аднаго боку ў другі (пра вадкасць у пасудзіне).

Боўтаецца вада ў біклазе.

2. Рухацца ў вадзе ў розных напрамках.

Б. ў рэчцы.

3. Шукаць што-н. у якой-н. вадкасці, страве лыжкай ці чым-н. іншым.

Б. лыжкай у місцы.

|| наз. бо́ўтанне, -я, н.

апеля́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Абскарджанне рашэння суда ў больш высокай судовай інстанцыі з мэтай перагляду справы (спец.).

2. Форма афіцыйнага абскарджання рашэння атэстацыйнай камісіі па выніках экзаменаў і пад. з мэтай перагляду ацэнкі.

Падаць а.

3. перан. Зварот з просьбай, з заклікам аб чым-н. (кніжн.).

А. да грамадскай думкі.

|| прым. апеляцы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

А. суд.

абмяня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; зак.

1. Зрабіць абмен, памяняцца кім-, чым-н.

А. кватэрамі.

2. Выпадкова памяняцца якімі-н. рэчамі.

А. шапкамі ў гардэробе.

3. перан. Адказаць на якое-н. дзеянне такім самым дзеяннем (адпаведна значэнню назоўніка); падзяліцца з кім-н. сваімі думкамі і выслухаць думкі, погляды субяседніка.

А. прамовамі.

А. вопытам.

|| незак. абме́ньвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. абме́н, -у, м.

адка́з¹, -у, м.

1. Выказванне, паведамленне, выкліканыя пытаннем.

Атрымаць а. на пісьмо.

Грунтоўны а. вучня на пытанне.

2. Рэакцыя, водгук.

А. жывога арганізма на раздражненне.

3. Водгук на што-н.; выкліканыя чым-н. дзеянні, учынкі.

У а. на страляніну танк рушыў наперад.

4. Вынік рашэння матэматычнай задачы.

Атрымаць правільны а.

5. Тое, што і адказнасць.

За мір мы ўсе а. нясём.

куры́ць, куру́, ку́рыш, ку́рыць; ку́раны; незак.

1. што і без дап. Удыхаць і выдыхаць дым якога-н. рэчыва, пераважна тытуню.

К. цыгарэту.

2. што і чым. Спальваць пахучыя рэчывы для атрымання пахучага дыму.

К. ладанам.

|| аднакр. курну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты (да 1 знач.).

|| наз. курэ́нне, -я, н.

|| прым. куры́льны, -ая, -ае.

Курыльная табака.

К. пакой.

парале́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. У матэматыцы: прамая, якая не перасякае другую прамую, што ляжыць з ёй у адной плоскасці.

Правесці п.

2. перан. Параўнанне, а таксама з’ява, якая можа параўноўвацца з іншай падобнай з’явай (кніжн.).

Правесці п. паміж чым-н. Канкрэтнасць гістарычных паралелей.

3. Уяўная лінія перасячэння зямной паверхні плоскасцю, паралельнай плоскасці экватара.

Паралелі і мерыдыяны на геаграфічнай карце.

па́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.

1. гл. парыць.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Варыцца ў закрытай пасудзіне пры дапамозе пары.

3. Знаходзіцца ў вельмі цёплым, гарачым памяшканні або быць надта цёпла апранутым (разм.).

4. перан., над чым і без дап. Тое, што і пацець (у 3 знач.; разм.).

П. над задачай.

|| зак. папары́цца, -руся, -рышся, -рыцца (да 1 і 2 знач.).