чы́рканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. чыркаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. За сцяной пачулася чырканне запалкі, адсунулі крэсла. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эўдэмані́зм, ‑у, м.
Спец. Напрамак у этыцы, што прапаведуе надкласавую мараль, паводле якой мэтай жыцця з’яўляецца імкненне чалавека да асабістага шчасця.
[Ад грэч. eudaimonía — шчасце.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лод ’лёд’ (Булг.) у словазлучэнні на лоду. Паводле Р. У. Краўчука (вусн. паведамл.), ацвярдзенне л‑ адбылося ў выніку блытаніны паводле зваротнай аналогіі. Параўн. палес. кынь ’конь’ — Р. скл. коня́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Старма́ ‘старчма’ (дзятл., Сл. ПЗБ). Укр. сто́рма ‘тс’. Паводле ЕСУМ (5, 427), звязана з старчма (гл.), але тут, хутчэй, метатэза з *стро́ма (гл. стромы); націск на канцы паводле старчма́, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
амазо́нка
(ад гр. amazones, ад а- = без + mazos = грудзі)
1) паводле старажытнагрэчаскай міфалогіі, прадстаўніца жанчын-воінаў, якія жылі ля берагоў Чорнага мора;
2) жанчына-коннік;
3) доўгая жаночая сукенка для язды на конях;
4) расліна сям. шальнікавых, від эхінадоруса.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
эмпірэ́й
(ад гр. empyros = вогненны)
1) паводле ўяўлення старажытных грэкаў і ранніх хрысціян, самая высокая частка неба, напоўненая агнём і святлом, дзе жывуць багі, святыя;
2) перан. сфера мар, летуценнасці;
лунаць у эмпірэях — аддавацца далёкім ад жыцця марам, летуценням.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Дамату́р ’дамасед’ (Нас., Сл. паўн.-зах.). Як мяркуе Кюнэ (Poln., 51), гэта запазычанне з польск. domator ’дамасед’, якое, паводле Брукнера (93), ад польск. dom, але трансфармаванае паводле лац. слоў, на ‑tur.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
здранцве́нне, ‑я, н.
Стан паводле знач. дзеясл. здранцвець. — Мамка, мне страшна! — закрычала Валюшка, і гэта вывела Ліду Сцяпанаўну з стану здранцвення. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замыка́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. замыка́ць — замкнуць.
•••
Кароткае замыканне — утварэнне кантакту ў электрычным ланцугу, якое звычайна выклікае аварыю электрычнай устаноўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замярза́нне, ‑я, н.
1. Стан паводле знач. дзеясл. замярзаць. Замярзанне вады.
2. Гібель ад холаду. Выпадкі замярзання людзей.
•••
Пункт замярзання гл. пункт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)