фіна́нсы, ‑аў; адз. няма.
1. Сістэма грашовых адносін, а таксама сукупнасць усіх грашовых сродкаў, якія маюцца ў распараджэнні дзяржавы. Дзяржаўныя фінансы.
2. Разм. Грошы, грашовыя справы. Паненкі пачалі лічыць свае фінансы, але, убачыўшы мяне, змоўклі. Карпюк.
[Лац. financia — даход.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надбудо́ва, -ы, мн. -ы, -до́ў, ж.
1. гл. надбудаваць.
2. Тое, што надбудавана.
Цагляная н. дома.
3. Сукупнасць ідэй і поглядаў грамадства (палітычных, прававых, рэлігійных, мастацкіх, філасофскіх), адпаведных ім устаноў і ідэалагічных грамадскіх адносін, якія вызначаюцца эканамічным базісам і, у сваю чаргу, уздзейнічаюць на яго.
|| прым. надбудо́ўчы, -ая, -ае (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кано́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Царкоўнае ўстанаўленне, правіла, узаконенае вышэйшай царкоўнай іерархіяй.
Царкоўны к.
2. Правіла або сукупнасць правіл якога-н. кірунку, вучэння (кніжн.).
Эстэтычныя каноны класіцызму.
3. Спіс рэлігійных кніг, прызнаных царквою ў якасці Свяшчэннага Пісання (спец.).
Біблейскі к.
4. Царкоўнае песнапенне ў пахвалу святога або свята (спец.).
Велікодны к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Праду́кт ’вынік працы чалавека’, праду́кты ’харчовыя прыпасы’ (ТСБМ). З рус. проду́кт (проду́кты) ’тс’, якое праз ням. Produkt з лац. prōductum ’тое, што выраблена’ (гл. Фасмер, 3, 373). У пачатку XX ст. з рус. продукция ’сукупнасць прадуктаў вытворчасці, разумовай працы’ запазычана бел. праду́кцыя (Гіст. лекс., 241). Ст.-бел. прадукт ’працэс у судзе’ (Гарб.), продуктъ ’даклад’ з польск. produkt < лац. productus (Булыка, Запазыч., 266).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пісьме́ннасць ’уменне чытаць і пісаць’, ’адсутнасць памылак’, пі́сьменнасць ’сістэма графічных знакаў для пісання’, ’сукупнасць пісьмовых помнікаў якой-небудзь эпохі пэўнага народа’, рус. пи́сьменность ’пісьменнасць’, польск. piśmienność ’граматнасць’, ’літаратура’, серб.-харв. пи̏сменост ’тс’, макед. писменост ’пісьменнасць’, ’граматнасць’, балг. писменост ’пісьменнасць’. Бел. пісьме́ннасць < пісьме́нны; а пісьменнасць, відаць, прыйшло з рус. мовы пісьмовым шляхам (пра рус. письменность гл. Вінаградаў, ДС ИЯ, 1959, 31–49).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праблема́тыка
(гр. problematikos = які датычыць пытанняў)
сукупнасць праблем.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
юрт
(цюрк. iurt)
сукупнасць уладанняў асобных татарскіх ханстваў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЎТАМАБІ́ЛЬНЫ ПАРК,
аўтапарк, 1) сукупнасць аўтатранспартных сродкаў (легкавых, грузавых і спец. аўтамабіляў, аўтобусаў, аўтацягачоў і прычэпаў), якія знаходзяцца на балансе прадпрыемства, установы, вайсковай часці.
2) Месца, спецыяльна адведзенае і абсталяванае для захоўвання (стаянкі), абслугоўвання і рамонту аўтатэхнікі.
т. 2, с. 112
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЫТВО́РЧАЯ СФЕ́РА,
сукупнасць галін нар. гаспадаркі і відаў дзейнасці, якія ствараюць матэрыяльныя даброты ў выглядзе прадуктаў, энергіі, у форме перамяшчэння грузаў, захоўвання прадуктаў, сарціроўкі, упакоўкі і інш. функцый, што з’яўляюцца працягам вытв-сці ў сферы абарачэння.
т. 4, с. 327
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАКУУММЕ́ТРЫЯ,
сукупнасць метадаў вымярэння ціску разрэджаных газаў. Вымярэнні грунтуюцца на фіз. заканамернасцях, абумоўленых залежнасцю пэўнай фіз. велічыні (напр., цеплаправоднасці) ад ціску або шчыльнасці газаў. Поўны ціск газаў вымяраюць вакуумметрамі, парцыяльны ціск кампанентаў газавых сумесяў — мас-спектрометрамі.
т. 3, с. 465
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)