натлумі́ць, ‑тлумлю, ‑тлуміш, ‑тлуміць; зак., што.

Пазбавіць здольнасці ясна мысліць, лагічна разважаць; задурыць. А чалавек.. [старшыня], відаць па ўсяму, добрай натуры, але яму за дзень натлумілі галаву. Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

незаўва́жна, прысл.

Разм. Непрыкметна, неўзаметку. Неўзабаве адзін з самалётаў прабег па зямлі, незаўважна адарваўся і знік у ледзь прасветленай прасторы. Кавалёў. За працай незаўважна пралятаў дзень. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нечарго́вы, ‑ая, ‑ае.

Які адбываецца без чаргі, па-за вызначаным тэрмінам. Нечарговая сесія Вярхоўнага Савета. Нечарговы сход. Нечарговы адпачынак. □ Пасля ўрокаў быў прызначаны нечарговы збор атрада. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нядо́імшчык, ‑а, м.

Плацельшчык, за якім лічыцца нядоімка. Варыла кожны дзень, як апантаны, насіўся па хатах, пытаў, хто як плаціць падаткі, памагаў .. апісваць маёмасць у нядоімшчыкаў. Бажко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паніхі́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Царкоўная служба па нябожчыку. Мясцоваму папу прапанавалі справіць паніхіду.. Гугнявы поп пачаў маліцца за рабоў божых. Новікаў.

•••

Грамадзянская паніхіда — жалобны мітынг.

[Ад грэч. pannychis — усяночная.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самаабучэ́нне, ‑я, н.

1. Набыццё ведаў або якіх‑н. навыкаў шляхам самастойных заняткаў без настаўніка, па-за школай.

2. Спец. Аўтаматычнае змяненне спосабу функцыяніравання сістэмы. Самаабучэнне ЭВМ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сяды́-тады́, прысл.

Часам, калі-нікалі, іншы раз, зрэдку. Машыны — грузавыя і легкавыя, — якія сяды-тады праляталі па вуліцы, ішлі за горад, у бок Чэрвеньскага рынку. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шабуршэ́ць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; незак.

Разм. Шамацець, шастаць. За дзвярыма хлюпаў дождж, вольны вецер шабуршэў саламянымі стрэхамі. Лынькоў. [Міхась] ішоў па ржэўніку, і ржэўнік шабуршэў пад нагамі. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

марна, дарэмна, дарма, бескарысна, безнадзейна, напуста, попусту, нанішто, нізавошта, без карысці; тунна (уст.); прахам, пылам-дымам (перан.) □ ні за што ні пра што, ні да чаго, на вецер, на ўзві-вецер, за бывай здароў, ні за нюх табакі, ні за панюх табакі, ні за грош, што кіем па вадзе, дзе там

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

Тарсі́нкі ’лёгкія тапачкі’ (Жд. 3). Утворана ад рус. Торгси́н ’гандлёвая кампанія па продажы дэфіцытных тавараў за валюту і каштоўныя металы ў савецкі час (20‑я гады)’ (размоўнае скарачэнне «Всесоюзное объединение по торговле с иностранцами»).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)