начы́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.
Разм. Напісаць хутка або нядбайна. — У нас, разумееш, напрыклад, на год план: зрабіць некалькі сот станкоў, — начыркала Галя на цыраце лічбу. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́руснік, ‑а, м.
1. Паруснае судна. Па Дзвіне шнуравала некалькі катэраў з людзьмі і з дзесятак паруснікаў. Гартны.
2. Уст. Той, хто шые парусы.
3. Той, хто займаецца парусным спортам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрапята́ць, ‑пячу, ‑печаш, ‑печа; зак., чым.
Трапятаць некаторы час. Каршун тым часам зрабіў яшчэ некалькі кругоў, на момант застыў у паветры, патрапятаў крыламі, выцягнуў лапы і рынуўся ў ваду. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́зма, ‑ы, ж.
1. Спец. Вадкая частка крыві.
2. Уст. Пратаплазма.
3. Цёмна-зялёны халцэдон.
4. Спец. Стан рэчыва, у які яно пераходзіць, пачынаючы з тэмператур у некалькі тысяч градусаў.
[Грэч. plasma — утварэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссялі́цца, ссялюся, сселішся, сселіцца; зак.
Пасяліцца разам, перасяліцца з розных мясцін. Да калектывізацыі на гэтым востраве было нават некалькі хутаркоў, якія пазней ссяліліся ў цэнтр калгаса імя Карла Маркса. Залескі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́зік ’той, хто ўсюды лазіць, сваволіць, верхалаз’ (міёр., З нар. сл.). Малапольск. łazik ’бадзяга, здольны і ўкрасці што-небудзь’, у літаратурнай мове — новае, але ёсць некалькі вытворных. Відаць, бел. лексема запазычана з польскай мовы на ўсходніх крэсах. Утворана ад дзеясл. łazić пры дапамозе суф. ‑ik (Слаўскі, 5, 68). Гл. лазікаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́ўнік ’касач’ (мазыр., Жыв. сл.), пе́ўнікі ’званец звычайны, Rhinantus L.’ (Шат.), ’сачавічнік вясенні, Orobus vernus L.’ (Кіс.), пі́ўнычкы ’братаўка дуброўная, Melampyrum nemorosum L.’ (бяроз., Нар. лекс.), пе́ўнікі ’капытнік, Calla palustris L.’ (бых., хойн., ЛА, 1) у выніку семантычнага пераносу паводле падабенства да грэбня пеўня альбо афарбоўкі (некалькі колераў) з пе́вень (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
анігіля́цыя
(лац. annihilatio = знішчэнне)
ператварэнне элементарных часціц і антычасціц пры сутыкненні ў іншыя часціцы, напр. пратона і антыпратона ў некалькі мезонаў або электрона і пазітрона ў два фатоны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дызрупты́ўны
(лац. disruptus = разарваны);
д. адбор — адна з форм штучнага адбору, пры якім унутры папуляцыі ўзнікае полімарфізм, г.зн. некалькі форм, кожная з якіх можа даць пачатак новаму віду.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
накі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што і чаго.
1. Кінуць у некалькі прыёмаў нейкую колькасць чаго-н.
Н. кучу камення.
2. Кідаючы, скласці ў якой-н. колькасці, напоўніць.
Н. кошык яблыкаў.
Н. пяць стагоў сена.
3. Скласці ў агульных рысах; хутка намеціць, напісаць, намаляваць што-н.
Н. план выступлення.
|| незак. накіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.) і накі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. на́кід, -у, М -дзе, м. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)