лі́шні в разн. знач. ли́шний; (избыточный — ещё) изли́шний;
л. экзэмпля́р кні́гі — ли́шний экземпля́р кни́ги;
ён быў тут л. — он был тут ли́шний;
рабі́ць ~нюю рабо́ту — де́лать ли́шнюю рабо́ту;
~няя стара́ннасць — ли́шнее (изли́шнее) усе́рдие;
~няя капе́йка — ли́шняя копе́йка;
без ~ніх слоў — без ли́шних слов;
без ~няй гаво́ркі — без ли́шних разгово́ров;
л. рот — ли́шний рот;
~няя дабрата́ — дурата́ — посл. доброта́ без ра́зума вредна́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Памоўка ’гаворка (у прымаўцы: Пра воўка памоўка, а воўк і тут)’ (ТСБМ, Янк.), ’пагалоска; прымаўка; заручыны’ (Нас.), ’прымаўка’ (Мат. Гом.), ’пагалоска, паклёп’ (Мал.), помо́ўка ’гаворка, нагавор’ (ТС). Рус. помо́лвка ’чуткі, пагалоска; пагаворка, прымаўка; заручыны’, таксама ў фраз.: О волке помолвка, а волк и тут; укр. помо́вка ’прымаўка, пагаворка; размова, гаворка’. Суфіксальны дэрыват ад памовіць < мовіць < мова (гл.). Памаві́ска ’вымоўе, пагаворка, прымаўка’ (Сцяшк.), лічачы па суфіксацыі, відаць, з польск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
там
1. нареч. там;
там и тут там і тут;
там и сям там і сям, дзе-нідзе́;
вот там вось там;
там же там жа;
2. нареч. (потом, затем) там, пасля́, по́тым;
там ви́дно бу́дет там (пасля́, по́тым) віда́ць бу́дзе;
3. част. там;
что бы там ни́ было што б там ні было́;
◊
како́е там! дзе там!;
чего́ там! чаго́ там!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
абагна́цца (от кого) сов., разг. отби́ться; отогна́ться;
тут жа ад саба́к не а. — здесь же от соба́к не отби́ться;
ад камаро́ў не а. — от комаро́в не отогна́ться (не отби́ться)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
захваці́ць, ‑хвачу, ‑хваціш, ‑хваціць; зак., каго-што.
Разм. Захапіць. Такіх было тут жартаў, смехаў, Што ўсіх трасло і калаціла, І дзядзьку смехам захваціла. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брадзя́жыць, ‑жыць; незак.
Тое, што і валачыцца, бадзяцца. [Барановіч:] — Жыве тут Мікалай Жыгунец. ..Дык ён.., як верабей пад страхою, жыў, па свеце цягаўся, брадзяжыў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вечары́на, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і вечарынка. Тут жа без адкладу і адбывалася сяброўская вечарына, бо інакш не назавеш гэтую цікавую сустрэчу. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выме́р, ‑у, м.
Разм. Вызначэнне велічыні, памераў чаго‑н.; вымярэнне. [Беразінец:] — У нас тут няма пэўных звестак, бо ніхто раней такіх вымераў не рабіў. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даўжэ́зны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Вельмі доўгі. Дзень быў — што год, такі даўжэзны. Лобан. Махае даўжэзнай Стралой экскаватар, Ім цэлыя горы Зямлі тут узняты. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дру́жнасць, ‑і, ж.
1. Дружба. І тут і сёння, як тады, Дуброўцы ў добрай дружнасці. Бялевіч.
2. Уласцівасць дружнага (у 1 знач.). Дружнасць сям’і.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)