стараве́рства, ‑а, н.
Сукупнасць рэлігійных груп і цэркваў у Расіі, якія не прынялі царкоўных рэформ 17 ст. і сталі апазіцыйнымі або варожымі да афіцыйнай праваслаўнай рэлігіі. // перан. Прытрымліванне ўстарэлых звычаяў, прывычак, густаў і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тракт, ‑у, М ‑кце, м.
Шырокая праезджая дарога. Узбоч ад шырокага тракту, які вядзе ў гандлёвае сяло Піляцічы, ляжыць закіданая снегам вёска Кавенькі. Навуменка.
•••
Страўнікава-кішачны тракт (спец.) — сукупнасць стрававальных органаў жывёл і чалавека.
[Ням. Trakt з лац.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вілка 1 ж. р. — назва розных дэталей, прыстасаванняў з раздвоеным канцом (КТС). Запазычана з рус. вилка, якое з’яўляецца ўласнарускім (Шанскі, 1, В, 97–98). Да вілкі, вілы (гл.).
Вілка 2 ’сукупнасць двух прыцэлаў: недалёт — пералёт снарада’; ’становішча на шахматнай дошцы, калі адна фігура адначасова пагражае некалькім фігурам’ (КТС). Запазычана з рус. вилка ’тс’. Да вілы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэлье́ф, -у, м.
1. Будова зямной паверхні, сукупнасць няроўнасцей сушы, акіянскага і марскога дна.
Р. мясцовасці.
Гарысты р.
2. Выпукласць, выпуклы відарыс на плоскасці.
Мэбля з рэльефамі і драўлянай мазаікай.
3. Від скульптуры, у якім відарыс з’яўляецца выпуклым або ўвагнутым у адносінах да плоскасці фону (спец.).
|| прым. рэлье́фны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
набо́р, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. набіраць — набраць (у 3–5 знач.).
2. Сукупнасць прадметаў аднолькавага прызначэння. Набор хірургічных інструментаў. Туалетны набор. // Група вучняў, студэнтаў і пад. аднаго году паступлення. У інстытут прыйшоў новы набор.
3. Сукупнасць металічных літар, якія перадаюць які‑н. тэкст. Рассыпаць набор. □ Бацька і сын Воранавы часткамі пераносілі набор да сябе на кватэру, якая знаходзілася на Шорнай вуліцы. Пятніцкі.
4. Аздабленні з металічных прадметаў на вупражы, рэмені і г. д.
•••
Набор слоў — спалучэнне слоў без усякага сэнсу; бяссэнсіца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантынге́нт, ‑у, М ‑нце, м.
1. Кніжн. Сукупнасць людзей, якія складаюць аднародную ў якіх‑н. адносінах групу, катэгорыю. Кантынгент рабочых. Кантынгент вучняў.
2. Устаноўленая для пэўных мэт найбольшая колькасць, норма чаго‑н. Экспартны кантынгент тавараў.
[Ад лац. contingens, contingentis — які дастаецца на долю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіпнаты́зм, ‑у, м.
1. Сукупнасць з’яў (павышаная ўнушальнасць, самнамбулізм і інш.), якія ўзнікаюць пры гіпнозе.
2. Уст. Тое, што і гіпноз (у 1 знач.). Лячэнне гіпнатызмам.
3. перан. Здольнасць уздзейнічаць на каго‑н. Гіпнатызм музыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
этнагра́фія, ‑і, ж.
1. Навука, аб’ектам вывучэння якой з’яўляецца матэрыяльная і духоўная культура народаў і іх культурна-гістарычныя ўзаемаадносіны.
2. Сукупнасць усіх асаблівасцей быту, культуры, звычаяў якога‑н. парода, народнасці. мясцовасці і пад. Этнаграфія Палесся.
[Ад грэч. éthnos — племя, народ і graphō — пішу.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АБУЧА́ЛЬНЫ КО́МПЛЕКС,
сукупнасць функцыянальна ўзаемазвязаных навуч.-метадычных, інфарм., матэм. і інж.-тэхн. сродкаў, якія забяспечваюць праграмаванае навучанне. Ствараецца на базе ЭВМ з разгалінаванай сістэмай прыстасаванняў для ўводу і вываду дадзеных, напр., абучальных машын.
т. 1, с. 50
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
мело́дыка, ‑і, ДМ ‑дыцы, ж.
1. Сукупнасць меладычных сродкаў, уласцівых якому‑н. твору, творчасці народа, аўтара. Паэтычная сціпласць і выразнасць, мелодыка і гнуткасць верша складаюць аснову народнасці мовы Тараса Шаўчэнкі. Палітыка.
2. Вучэнне аб мелодыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)