1) збудаванне ў выглядзе слупа, якое служыць апорай ці дэкаратыўна-мастацкім элементам у будынку, а таксама ўзводзіцца як манумент у памяць якой-н. падзеі;
2) воінскі строй, глыбіня якога большая за яго шырыню або роўная ёй; парадак пастраення войск, пры якім падраздзяленні стаяць або рухаюцца адно за адным на пэўнай дыстанцыі;
3) група людзей або машын, трактароў і інш., якія размешчаны або рухаюцца выцягнутай лініяй, адзін за адным (напр. к. дэманстрантаў, к. аўтамашын).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
aside
[əˈsaɪd]1.
adv.
набо́к; убо́к; збо́ку
to put aside — адкла́сьці набо́к
Move the table aside — Адсу́нуць стол набо́к
to stand aside — стая́ць збо́ку
2.
n.
1) заўва́га, ска́заная напаўго́ласа
His low aside was overheard — Яго́ заўва́га, ска́заная напаўго́ласа, была́ ўсё ж пачу́тая
2) сло́вы, гаво́раныя акто́рам убо́к
•
- aside from
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
wáchen
vi
1) не спаць
2) (überA) назіра́ць (за кім-н., за чым-н.); стаяць на ва́рце (чаго-н.) ахо́ўваць, вартава́ць (што-н.)
bei éinem Kránken ~ — дзяжу́рыць каля́ пасце́лі хво́рага
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
head2[hed]v.
1. (for) накіро́ўвацца, трыма́ць курс
2. узнача́льваць, кірава́ць
3.стая́ць напе́радзе, быць пе́ршым (у спісе, чарзе і да т.п.)
4. пачына́ць, быць загало́ўкам
5. забіва́ць/адбіва́ць мяч галаво́й (у футболе)
♦
be heading/headed for smth. накліка́ць (бяду), напро́швацца (на непрыемнасці)
head off[ˌhedˈɒf]phr. v.
1. паказа́ць пра́вільную даро́гу (каму-н.); накірава́ць у пра́вільным напра́мку (каго-н.)
2. прадухіля́ць, адхіля́ць; папярэ́джваць
head up[ˌhedˈʌp]phr. v. узнача́льваць, кірава́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
czub
м.
1. чуб; чупрына;
2. нос;
stać na ~ie statku — стаяць на носе карабля;
z ~em — з верхам (з каптуром; з коптурам);
mieć w ~ie — быць нападпітку; быць пад чаркай
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
состоя́тьнесов.
1.(иметь в своём составе) склада́цца;
2.(заключаться) заключа́цца;
в чём состоя́т мои́ обя́занности? у чым заключа́юцца мае́ абавя́зкі?;
состоя́ть при главнокома́ндующем знахо́дзіцца пры галоўнакама́ндуючым;
5.(быть, находиться в каком-л. состоянии, положении) знахо́дзіцца, быць; (на учёте — ещё)стая́ць;
состоя́ть в бра́ке знахо́дзіцца (быць) у шлю́бе;
состоя́ть под судо́м быць (знахо́дзіцца) пад судо́м;
состоя́ть на иждиве́нии быць (знахо́дзіцца) на ўтрыма́нні;
состоя́ть на учёте знахо́дзіцца (быць, стая́ць) на ўлі́ку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кон1 ’месца, дзе ставяцца фігуры, якія трэба выбіваць (пры гульні ў гарадкі і г. д.)’ (ТСБМ), ’галоўнае месца дзеяння на пляцоўцы, на якім стаяць удзельнікі гульні’ (Нар. словатв.). Гл. кон3.
Кон2 ’гульня ў мяч’ (Ян.). Гл. кон1.
Кон3 ’чарга, лёс’ (Нас.). Укр.кін ’месца гульні’ і ’месца смяротнай кары’, рус.кон ’рад, чарга’, ’канец, мяжа, рубеж’, ст.-рус.конъ ’тс’, серб.-харв.ко̏н ’пачатак і канец’, ст.-чэш.kon ’канец’, н.-луж.kón ’тэрмін, момант’. Прасл.konъ зберагло рэфлексацыю толькі ў частцы славянскіх моў, у іншых яго выцесніла вытворнае konьcь. Разглядаемае слова знаходзіцца ў рэгулярных апафанічных адносінах з прасл.čęti (гл. пачаць). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 10, 195–196.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Па́сека, пасе́ка, па́сіэка, па́сіка, па́сяка ’поле на месцы расчышчанага лесу’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. ПЗБ, Бес.), ’поле ў лесе’ (Выг.), ’невялікая купа дрэў або гай у полі (дубняк, алешнік)’ (ТС), ’месца, дзе нядаўна быў высечаны лес’ (Некр., Серб.), ’папялішча’ (Маш.), ’месца, дзе стаяць вуллі’ (ТСБМ, Грыг., Маш., Сл. ПЗБ). Укр.па́сіка, рус.па́сека, польск.pasieka, чэш.paseka. Прасл.po‑sěka, якое з po‑sěkti ’пасячы’ — першапачаткова ’высечаныя кусты, якія спальваліся, і на іх месцы рабілася поле’ (Махэк₂, 436), пазней і ’расчышчанае месца для вулляў’ (Праабражэнскі, 2, 26; Брукнер, 398; Фасмер, 3, 211). Сюды ж бяроз.па́сек ’пчаляр’ (Сл. ПЗБ). Больш падрабязна гл. таксама Мюллер (ZSl., 17, 1972 (1), 27), Каткоў (УЗ МОПИ, 341 (1969), 139).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прысто́йны ’які адпавядае прынятым правілам прыстойнасці’; ’добра выхаваны; сумленны, не здольны на дрэнныя ўчынкі’; ’дастаткова добры, нядрэнны’; ’такі, якім належыць быць; дастатковы па велічыні, памерах’ (Ласт., ТСБМ; смарг., в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’прыгожы’ (Інстр. 3; ігн., Сл. ПЗБ), ’добры; няпрагны’ (Ян.). Укр.присто́йний ’прыстойны; прыгожы’, рус.калуж.присто́йный ’прыстойны; прыгожы, сімпатычны’, польск.przystojny ’прыгожы; цікавы’, старое ’прыстойны’, чэш.přistojny ’прыстойны’, славен.pristójen ’прыстойны; кампетэнтны’, харв.prìstojan ’тс’. Паводле Фасмера (3, 366), з *pristojьnъ ад *pri‑ і *stojati (гл. стая́ць), параўн. ст.-бел.пристояти ’падыходзіць, належаць’ (Ст.-бел. лексікон). Паводле Сноя₂ (580), першапачаткова азначала ’адпаведны, стаячы нароўні’. Бабік (Зб. памяці Слаўскага, 60) для прасл.*pristojati (параўн. серб.-харв.при́стојати, харв.чак.prīstȍjai і пад.) выводзіць значэнне ’пагаджацца; быць адпаведным’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ста́йня ‘памяшканне для коней, канюшня’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Нас., Нік. Очерки, Стан., Бяльк., Шат., Касп., Сл. ПЗБ, ТС, Сцяшк.), ст.-бел.стаиня ‘тс’; сюды ж ста́еннік ‘рысак’, стае́нніца ‘рысачка’, ‘кабыла, якую ўлетку трымаюць на стайні’ (Янк. 3.). Укр.ста́йня ‘стайня’, рус.дыял.ста́йня ‘тс’, польск.stajnia ‘памяшканне для коней або іншых сельскагаспадарчых жывёл’, чэш.дыял.stajňa, славац.stajňa. Прасл.паўн.-слав.*stajьńa ‘памяшканне для сельскагаспадарчых жывёл або месца для іх’. Дэрыват ад прасл. шматкратнага дзеяслова *stajati ‘стаяць’ < *stati ‘стаць’ з суф. ‑ьńa. Гл. Махэк₂, 574; Борысь, 574. Шымкевіч (Шымк. Собр.) параўноўваў з літ.stóně ‘тс’ (не адзначанага ў слоўніках). Вывядзенне з літ.staĩnė ‘тс’ не мае падстаў, бо апошняе запазычана ў славян, гл. Анікін, Опыт, 283.