узмакрэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм. Стаць мокрым (звычайна ад поту). Блукалі [хлопчыкі], як мне здалося, вельмі доўга, аж узмакрэлі, калі, нарэшце, нейкім цудам выйшлі проста да смалярні. Ваданосаў. Ад напружанасці ў .. [Кастуся] узмакрэлі далоні, і ад гэтага ён яшчэ больш бянтэжыўся. Гаўрылкін. Але як змерклася, калі ўсе паснулі, Галя дала волю слязам, яна амаль да раніцы прахліпала ў падушку, аж навалачка ўзмакрэла. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фашы́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Прыхільнік фашызму; член фашысцкай арганізацыі. Спадабалася байцам і тое, што стары моцна ненавідзеў фашыстаў і проста выказваў гэта з самага пачатку вайны. Шчарбатаў. Адняўшы палец з курка, Міхась убачыў: фашыст, у якога ён цэліўся, пластам ляжаў на зямлі побач з матацыклам. Якімовіч. За здзекі і гвалты, за слёзы і пакуты бязвінных людзей заплацілі фашысты сваёю крывёю. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасць, выкл. у знач. вык.
Разм. Тое, што і шась (у 2 знач.). А тут раптоўна шэф вярхом аднекуль — шасць: Цікава паглядзець — а як страляе часць? Ці вока вернае, ці цвёрдая рука У чырвонага стралка? Крапіва. Нарэшце я рашыў даведацца, у чым справа. Падкраўся, дзверы — шасць — направа... І што б вы думалі? — пацук Скакаў па клавішах, мярзотнік, жартаўліва Іграў, што проста дзіва! Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штодзённасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць штодзённага. Прастата і штодзённасць спраў падпольшчыкаў падаюцца ў рамане [«Вайна пад стрэхамі» А. Адамовіча] праз светлае і адначасова некалькі наіўнае ўспрыманне юнага героя Толіка. Дзюбайла.
2. Штодзённае жыццё, праца і пад.; звычайная, штодзённая з’ява, рэч. Вестка [аб забойстве Юркевіча] выбіла .. [Любу] з нармальнай каляіны штодзённасці. Мурашка. [Дзед] гаварыў занадта нейк проста пра самыя таемныя рэчы і гаварыў так, як быццам бы гэта была нецікавая штодзённасць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́ска
(фр. masque < іт. maschara, ад ар. maschara = насмешка)
1) накладка на твар у форме звярынай морды ці чалавечага аблічча, якую надзяваюць у час спектакляў, маскарадаў, або проста накладка з прарэзамі для вачэй, каб не быць пазнаным;
2) засцерагальнае прыстасаванне для твару (напр. м. процівагаза);
3) слой накладзенага на твар лекавага саставу, крэму і інш.;
4) перан. прытворства, якім спрабуюць скрыць што-н.(напр. м. абыякавасці).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
dead
[ded]
1.
adj.
1) мёртвы, паме́рлы
2) нежывы́
3) які́ не дае́ прыбы́тку, нерэнта́бэльны, непрадукцы́йны
dead season (capital) — мёртвы сэзо́н (капіта́л)
4) з вы́лучаным то́кам
The telephone is dead — Тэлефо́нная лі́нія мёртвая
5) заме́рлы, вы́мерлы
dead languages — мёртвыя мо́вы
2.
adv.
1) зусі́м, ца́лкам, абсалю́тна
dead tired — зусі́м сто́млены
2) про́ста
dead ahead — про́ста перад на́мі
3.
n.
1) паме́рлы -ага m., паме́рлая f., паме́рлыя pl.
2) глухі́ час
the dead of night — глуха́я ноч
in the dead of winter — глыбо́кай зімо́ю
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
due
[du:]
1.
adj.
1) нале́жны; заслу́жаны; адпаве́дны
with due respect — з нале́жнай паша́най
the due reward — нале́жная ўзнагаро́да
2) які́ нале́жыцца, нале́жны
the money due him for his work — гро́шы, які́я нале́жацца яму́ за пра́цу
3) тэрміно́вы
The train is due in ten minutes — Цягні́к паві́нен прыйсьці́ за дзе́сяць хвілін
2.
n.
нале́жнае, заслу́жанае n.
3.
adv.
дакла́дна; про́ста
The wind is due east — Ве́цер дзьме про́ста на ўсхо́д
•
- due to
- dues
- Give a person his due
- in due time
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
упое́ние ср. (восторг) захапле́нне, -ння ср.; (очарование) зачарава́нне, -ння ср., чаро́ўнасць, -ці ж.; (экстаз) экста́з, -зу м.; (наслаждение) асало́да, -ды ж.;
быть в упое́нии быць у захапле́нні (зачарава́ным, у экста́зе);
упое́ние успе́хом захапле́нне по́спехам;
про́сто упое́ние! разг. про́ста асало́да!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
фунтI (мера веса) уст. фунт, род. фу́нта м.;
купи́ть фунт ма́сла купі́ць фунт ма́сла;
◊
узна́ть, почём фунт ли́ха зве́даць, пачы́м фунт лі́ха;
не фунт изю́му не про́ста з мо́ста; не мех сшыць; не лю́льку вы́курыць; не абы-што́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
зады́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пачаць цяжка і часта дыхаць, стаміўшыся ад вялікай фізічнай нагрузкі. Падбег бацька. Задыхаўся і ў першую хвіліну не мог вымавіць слова. Навуменка. [Казік] задыхаўся, пакуль узлез на ганак. Чарнышэвіч.
задыха́цца, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; незак.
1. Адчуваць цяжкасць у дыханні з-за недахопу паветра; траціць магчымасць свабодна дыхаць па якой‑н. прычыне. Язэп скінуў гімнасцёрку — проста згараў, задыхаўся ад духаты. Асіпенка. Абраза балюча пякла сэрца. Дзяўчына задыхалася ад гневу і сораму. Шамякін. // перан. З цяжкасцю вытрымліваць што‑н. Рэспубліка задыхаецца ад франтоў, голаду і холаду. Барашка. Беларускае сялянства задыхалася ад беззямелля і малазямелля, ад памешчыцкай і кулацкай навалы. Івашын.
2. Паміраць ад недахопу паветра, ад дыму, удушлівых газаў. Заціснутая ў мураваны склеп ахвяра паступова задыхалася. «Работніца і сялянка». Марынчук не перапытваў. Нам і так было відаць, што яму цяжка дыхаць, не хапае паветра, ён проста задыхаецца. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)