ро́хкаць, ‑ае; зак.
Утвараць гукі «рох-рох» (пра свіней). — Вось там, на бульбянішчы, здаецца, нешта рохкала, — паказваў Аляксей на поле, — але я і падумаць не мог, што гэта ваш падсвінак. Пальчэўскі. Свіння рохкае, есці просіць. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́рабіць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., што.
1. Зрабіць, выпрацаваць з чаго-н.; выпусціць.
Завод вырабіў многа станкоў.
2. Апрацаваць дубленнем.
В. авечую шкуру.
3. Выканаць пэўную колькасць работы; выпрацаваць.
В. норму.
4. Добра падрыхтаваць для пасеву, пасадкі (глебу).
В. поле.
5. Дасканала зрабіць; змайстраваць.
В. ліштвы.
6. Запэцкаць, сапсаваць што-н. неахайным абыходжаннем (разм.).
В. паліто ў смалу.
|| незак. вырабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. вы́раб, -у, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перасячы́ і перасе́кчы, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; -се́к, -кла; -сячы́; -се́чаны; што.
1. Рассячы папалам, на часткі.
П. жэрдку.
Бізуном бервяна не перасячэш (прыказка).
2. Перайсці, пераехаць што-н. упоперак.
П. вуліцу.
П. экватар.
3. Прайсці па паверхні чаго-н. ад аднаго канца да другога.
Чыгунка перасячэ нашу вобласць.
Поле перасечана ярам.
4. перан. Перагарадзіць каму-, чаму-н. (дарогу, шлях і пад.).
Атрад перасек шлях непрыяцелю.
|| незак. перасяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Траі́ць ’тройчы пераворваць зямлю’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Др.-Падб.), ’зябліць — араць увосень’ (валож., ЛА, 2), троі́ты ’траіць’ (іван., ЛА, 2), ’трэці раз пераворваць зямлю’ (Нас., Шат., Касп.; вільн., бярэз., Сл. ПЗБ; гродз., мін., паўд.-усх. віц., маг., гом., ЛА, 2), ’араць поле другі раз’ (Бяльк., Пятк. 1), тро́іць ’тройчы араць поле — увосень, ранняй вясной і перад сяўбой’ (Янк. 1). Магчыма, балтызм. Параўн. літ. trẽjiti ’траіць’: суф. ‑(i)n‑ захаваўся ў бялын, трайні́ць, бярэз. траяні́ць ’траіць’ ці ў мядз. трае́нь падымаць (ЛА, 2), трае́ннік ’той, хто арэ ворыва другі раз’ (Юрч. Вытв.), трае́ніна ’некалькі разоў пераворанае поле’ (стаўб., Ск. нар. мовы), трое́ніна ’абложная зямля’ (лун., ДАБМ, камент., 858). Параўн., аднак, балг. радоп. тро́е̂м ’пераціраць, размінаць’ (БД, 2), што да *terti (гл. церці).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
plant2 [plɑ:nt] v.
1. садзі́ць (расліны), заса́джваць; засе́йваць;
plant potatoes садзі́ць бу́льбу;
plant a field with barley засе́йваць по́ле ячме́нем
2. : plant doubts пасе́яць сумне́нні
plant out [ˌplɑ:ntˈaʊt] phr. v. выса́джваць у грунт; пераса́джваць, пікі́раваць (расліны)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пятрэ́ць несов., разг.
1. со́хнуть; иссыха́ть;
на по́лі ~рэ́е сало́ма — на по́ле со́хнет (иссыха́ет) соло́ма;
2. ча́хнуть;
п. ад сухо́т — ча́хнуть от чахо́тки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
абша́р, ‑у, м.
Неабсяжная прастора, разлегласць. А мароз трашчыць сіберны, Пухам крые, пухам сцеле Увесь абшар зямлі нязмерны, Нібы мяккую пасцелю. Гурло. Ад белай пены.. мора здавалася бяскрайнім зімовым абшарам, на якім лютуе завіруха, варочаючы і рассыпаючы высокія снежныя сувеі. Дуброўскі. // Участак вялікіх памераў. Абшары балот. □ І што за Ліпава такое? А гэта — поле маладое Сярод лясоў, як скінуць вокам; На тым абшары, на шырокім, Раскошна нівы красавалі. Колас. [Алёша] глядзеў на поле ў залатых хвалях паспелага жыта ці пшаніцы і адчуваў сябе гаспадаром усяго гэтага абшару. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́ктарны
(ад вектар)
які характарызуецца як вектар або мае адносіны да вектара;
в-ае злічэнне — раздзел матэматыкі, які вывучае розныя аперацыі над вектарамі;
в-ае поле — вобласць прасторы, у кожным пункце якой пракладзены вектар.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
зжаць, сажну, сажнеш, сажне; сажнём, сажняце; зак., што.
Зрэзаць пад корань сярпом або жняяркай (сцяблы збожжавых злакаў, траву і інш.). Зжаць авёс. Зжаць жыта. / Пра поле, участак. Аралі і сеялі самі, Дык самі і нівы сажнём. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́дма ’дзюна, пясчаны ўзгорак’ (БРС), вы́дзьма ’тс’ (Яшк., капыл.); ’частка засеянага поля, занесеная пяском, пясчанае поле’ (Выг. дыс., малар.). Укр. вы́дма ’пясчанае месца, з якога ў ветраную пагоду заносіць пяском суседнія палі’, польск. wydma ’дзюна, асабліва на марскім беразе; месца, занесенае пяском’, каш. vidma ’гарыстае і неўрадлівае поле’. Да дзьмуць, выдзьмуць (гл. Брукнер, 86). Форма выдма (параўн. рэгулярнае выдзьма ад выдзьмуць) можа быць і запазычаннем з польск. wydma. Параўн. яшчэ польск. dmy ’дзюны’ ад таго ж кораня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)