даве́сці¹, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -вёдзены; зак.
1. каго (што) да чаго. Ведучы, даставіць да якога-н. месца.
Д. старога да хаты.
2. што да чаго. Пракласці, правесці да якога-н. месца.
Д. шашу да райцэнтра.
3. што да чаго. Займаючыся якой-н. справай, работай, дасягнуць пэўнай мяжы.
Д. справу да канца.
4. каго-што да чаго. Прывесці ў які-н. стан.
Д. да слёз.
5. што да каго-чаго. Абавязаць да выканання (задання, разнарадкі і пад.).
Д. план да кожнага.
6. што. Падагнаць, прыладзіць адно к аднаму.
Д. аконную раму.
◊
Давесці да ведама (афіц.) — паведаміць, праінфармаваць, перадаць.
Давесці да торбы (разм.) — прывесці да беднасці, да жабрацтва.
|| незак. даво́дзіць, -во́джу, -во́дзіш, -во́дзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ідэ́я
(гр. idea = паняцце)
1) сукупнасць паняццяў, уяўленняў аб рэчаіснасці ў свядомасці чалавека, якая выражае яго адносіны да навакольнага свету;
2) асноўны, істотны прынцып светапогляду;
3) асноўная думка, задума, якая вызначае змест чаго-н. (напр. і. рамана);
4) намер, план (напр. і. эканамічнага развіцця).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
sketch2 [sketʃ] v. рабі́ць замалёўку, эскі́з і да т.п.;
go out sketching выязджа́ць на нату́ру;
sketch from nature рабі́ць эскі́з з нату́ры
sketch out [ˌsketʃˈaʊt] phr. v. апі́сваць у агу́льных ры́сах;
sketch out a plan накіда́ць план;
sketch out the situation апіса́ць сітуа́цыю ў не́калькіх сло́вах
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
прапанава́ць
(польск. proponować, ад лац. proponere)
1) заявіць аб гатоўнасці памагчы, даць у чыё-н. распараджэнне што-н. (напр. п. свае паслугі);
2) унесці прапанову, параіць, парэкамендаваць (напр. п. новы план заняткаў);
3) папрасіць выканаць што-н. (напр. п. з’явіцца на пасяджэнне).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фон1
(фр. fond, ад лац. fondus = аснова)
1) асноўны колер карціны (напр. светлы ф.);
2) задні план карціны або таго, што мы бачым (напр. дом на фоне мора);
3) перан. агульныя ўмовы, абставіны, у якіх што-н. адбываецца (напр. агульны ф. падзей).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
за́сціць, зашчу, засціш, засціць; незак., каго-што.
Разм. Засланяць, затуляць сабой. [Бярозы] засцяць густым галлём, засланяюць неба над вуліцай і над Сузонавым дваром. Галавач. [Дождж] сеяўся як праз сіта і вільготнай імглой аасціў дрэвы, засціў нізкае восеньскае неба. Лынькоў. // перан. Засланяць, ставіць на задні план. Хай адгэтуль далёка Да жаданага шчасця, Вобраз твой яснавокі Мне пакуты не засцяць. Вітка. Як сустрэцца, дзяўчо, нам пашчасціла? Чым і як ты наўкола ўсё засціла? Дзяргай.
•••
Засціць вочы — перашкаджаць добра бачыць. Каршукоў задыхаўся. Буйныя гарачыя слёзы засцілі вочы. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацьмі́ць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго-што.
1. Засланіўшы сабою, зрабіць нябачным, непрыметным. Хмары зацьмілі сонца. □ Здаецца, свет звузіўся вакол цябе, шэрань зацьміла далягляд, і паветра насыпана пераднавальнічнымі подыхамі. Хадкевіч. // Пазбавіць магчымасці бачыць. Густы туман зацьміў вочы, і нейкі час Лагуцька ступаў наўгад, вобмацкам. Сіняўскі.
2. перан. Перавысіць каго‑н. сваімі якасцямі, заслугамі, адсунуць на задні план. Фельдфебель не мог адразу ачуняць ад такога геройства бацькі і зацьміць яго прыкладам яшчэ большай мужнасці. Брыль.
3. перан. Пазбавіць яснасці, зацямніць. Зацьміць розум.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касава́ць, касую, касуеш, касуе; незак., што.
1. Выкрэсліваць, закрэсліваць. [Сымон] борздзенька перапраўляў тэкст, мяняў словы, выразы, касаваў цэлыя строфы. Колас.
2. Адмяняць, ліквідаваць, спыняць дзеянне чаго‑н. Касаваць пастанову. Касаваць дагавор. Касаваць шлюб. □ — І каб дзядзю Мішу далі права, што дазваляць, а што касаваць, — умяшаўся ў размову Смаляк, — ён зруйнаваў бы ўсе стадыёны і спорт-пляцоўкі. Паслядовіч.
3. Пераглядаць, апратэстоўваць рашэнне суда ў касацыйным парадку.
4. Абл. Рабіць непрыкметным, адсоўваць на задні план. Дзеці — два шустрыя, чарнявыя хлапчукі — напалавіну касавалі бяду. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стратэгі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які задавальняе патрабаванні стратэгіі, важны для ажыццяўлення асноўных ваенных задач. Стратэгічнае будаўніцтва. Стратэгічны пункт. Стратэгічныя рэзервы. // Які мае адносіны да дзеяння буйных воінскіх злучэнняў або ўсёй арміі. Стратэгічны фронт. Стратэгічная авіяцыя. Стратэгічны тыл.
2. Які мае адносіны да стратэгіі, звязаны са стратэгіяй. Стратэгічныя планы. □ Хітры Пацяроб і ў гэты раз паказаў у поўным бляску свае стратэгічныя здольнасці. Зарэцкі.
3. перан. Істотны, важны для дасягнення агульнай генеральнай мэты на якім‑н. этапе. Стратэгічны план партыі.
•••
Стратэгічная сыравіна гл. сыравіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыспазі́цыя
(лац. dispositio = размягпчэнне)
1) план размяшчэння войск для вядзення бою або караблёў на месцы стаянкі ці ў атрадным плаванні;
2) пісьмовы загад войскам на бой або на марш у рускай арміі 18—19 ст.;
3) састаўная частка прававой нормы, якая вызначае абавязкі ўдзельнікаў судовага працэсу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)