ірдзе́нне і рдзе́нне, ‑я, н.

Чырвань, чырвонае ззянне, гарэнне. Паўстала з ірдзеннем суніц Радзімы зямля. Калачынскі. Я любаваўся прыгажосцю надсвіцязянскай восені — дарогай у залатым тунелі ліп і клёнаў, ірдзеннем рабінавых гронак на фоне свежай, зноў засеянай зямлі. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

манікю́р, ‑у, м.

Чыстка і паліроўка ногцяў на руках. Зрабіць манікюр. // Пра пакрытыя лакам, адпаліраваныя ногці. Пальчыкам з чырвоным манікюрам.. [дзяўчына] набірала нумар. Нумар быў заняты, і яна вешала трубку, чакала якую хвіліну і зноў круціла тэлефонны дыск. Арабей.

[Фр. manicure.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мацяры́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Уласцівы маці. Мацярынскай любоўю зноў загарэліся жаночыя вочы. Асіпенка. // Які належыць маці.

2. Спец. Такі, ад якога або ў якім утвараецца што‑н. новае, падобнае да яго. Мацярынскія сарты насення.

•••

Мацярынская парода гл. парода.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папро́к, ‑у, м.

Дакор, незадавальненне, абвінавачанне, выказаныя словамі, позіркам і пад. — Вы, Поля, зноў вяртаецеся да старога! — прамовіў Карніцкі з нейкім папрокам у голасе. Паслядовіч. — Ну, вядома, — чалавек шукае, дзе яму лепей, — тонам лёгкага папроку адказаў Раман. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перагру́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. перагружаць — перагрузіць і перагружацца — перагрузіцца.

2. Стан паводле дзеясл. перагружацца — перагрузіцца (у 2 знач.). Перагрузка даклада цытатамі. □ Ад раптоўнай перагрузкі матор зноў заглух. Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раззлава́ць, ‑злую, ‑злуеш, ‑злуе; ‑злуём, ‑злуяце; зак., каго.

Увесці ў злосць каго‑н., прывесці ў стан злоснага раздражнення. [Валерава] клапатлівасць раззлавала мяне, але я зноў стрымалася. Савіцкі. Потым ужо .. [Хадоська] падумала, што Хоня дарэмна не саступіў: толькі раззлаваў бацьку. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хва́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад хваліць.

2. у знач. прым. Які атрымаў высокую ацэнку; расхвалены. Забуду многіх музыкантаў хваленых, Але й прад смерцю прыгадаю зноў — Далёка ў полі, на пагорках варненскіх, Язычніцкія скрыпкі цвыркуноў. Гілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цяжкавагаві́к, ‑а, м.

1. Спартсмен цяжкай вагі. Спаборніцтвы цяжкавагавікоў.

2. Конь цяжкавагавай пароды, здольны перавозіць вельмі цяжкія грузы; цяжкавоз.

3. Спец. Цяжкавагавы, з вялікім грузам таварны поезд. Пасля праходу пасажырскага ў Ганцавічах цяжкавагавік зноў крануўся ў дарогу. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заці́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. заціх, ‑ла; зак.

1. Перастаць ствараць якія‑н. гукі (гаварыць, смяяцца, крычаць і пад.); змоўкнуць. Марыля крычала хрыпла і дзіка, а потым заціхла. Брыль. Уздрыгнула і памалу пачала расхінацца заслона, са сцэны павеяла халадком, зала заціхла. Карпаў. // Перастаць чуцца, раздавацца. І змоўкла радыё, ні гуку, І голас дыктара заціх. Колас. Заціх апошні водгалас грымотнага раскату. Лынькоў.

2. перан. Аслабіць або спыніць сваю дзейнасць. Лёгкая плынь ветру зноў заціхне, і дзень зноў зіхаціць сонцам. Чорны. Вёска прытаілася, заціхла, як і ў першыя дні акупацыі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прысе́сці, ‑сяду, ‑сядзеш, ‑сядзе; зак.

1. Сагнуўшы калені, апусціцца. Воддаль прайшоў паўз бераг рудавалосы высокі хлопец, і дзяўчаты прыселі ў вадзе. Ваданосаў. Ткнуўшы ў зубы папяроску, ён, шукаючы кагосьці, паглядзеў вакол, прысеў на кукішкі і пацягнуўся ў агонь. Ракітны. Параход так раўнуў, што Сашка ад неспадзеўкі аж прысеў. Даніленка.

2. Тое, што і сесці (у 1 знач.); сесці на нядоўгі час. Стафанковіч.. раптам прыціх, прысеў на лаўку, пасля ўстаў, пасля зноў сеў і зноў устаў. Чорны. Можа першы раз за дзень і прысела Ульяна: яна і абедала звычайна, стоячы ля прыпечка. Гаўрылкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)