Verbum

ушчыльну́ю, прысл.

1. Шчыльна, цесна. А побач з дзесятак калгасных машын. На іх ушчыльную радамі Даўгія-даўгія пляцёнкі-кашы З наспелымі дынямі і кавунамі. Зарыцкі.

2. Гранічна блізка; непасрэдна прымыкаючы, датыкаючыся. Кусты абапал сцяжынкі часам сыходзіліся ўшчыльную. Хадановіч. Абапал дарогі, ушчыльную падступаючы да яе, драмалі хмызнякі. Асіпенка. — Дык ты яшчэ крычыш? — бацька, сціснуўшы кулакі, ушчыльную падступіў да сына. Навуменка.

чо́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Злёгку стукаць сваёй чаркай (шклянкай) аб чарку (шклянку) каго‑н. другога ў знак прывітання, віншавання. Вера Іванаўна ў апошні час пабыла нават крышталёвыя кілішкі — калі імі поўнымі чокаліся, яны неяк адменна звінелі. Сабаленка. І раптам паверх занавескі на шкляных дзвярах дзяўчынка ўбачыла, што маці і бацька сядзяць за сталом і... чокаюцца бакаламі. Памірыліся! Шамякін.

чыта́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑тады, Т ‑такай (‑аю), ж.

Разм. іран. Той, хто не надта добра чытае. — Гэтую кнігу чытаў? — Не, не чытаў... А каб што іншае... — Вось бяры ды ідзі! Чытака знайшоўся! С. Александровіч. [Свякруха:] — Ідзі прачытай яшчэ раз, а го бацька такі чытака, што я нічога не разабрала... Васілевіч.

змізарне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

1. Схудзець, здрабнець, асунуцца (пра твар, чалавека з пахудзелым тварам). Бацька вельмі схуднеў, неяк змізарнеў і з твару і з постаці, прыгорбіўся, як бы ім завалодала старасць, якая вось-вось зусім сагне, скруціць чалавека. Сабаленка. // Зачахнуць, паблякнуць. Змізарнела маладое лісце на дрэвах, сцяліся на вішнях кветкі. Пташнікаў.

2. перан. Страціць былую веліч, значэнне і пад. Дваранскі род змізарнеў.

змя́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. змяк, ‑ла; зак.

1. Стаць мяккім; размякнуць. Папера змякла. Хлеб змяк.

2. Разм. Зрабіцца вялым; расслабіцца, абмякнуць. Змякла, стамілася цела. Шынклер. Бацька азірнуўся і адразу змяк. — А, Косця? Ты калі прыехаў? — Нядаўна з поезда! Быў ужо і дома. Карпюк.

3. Абл. Змокнуць. Ішоў [дзядуля] ад станцыі да Брудзянішак пехатою і трапіў пад заліўны дождж, змяк наскрозь і празяб. Гарэцкі.

зае́сціся, ‑емся, ‑ясіся, ‑есца; ‑ядзімся, ‑ясцеся, ‑ядуцца; пр. заеўся, ‑лася; зак., з кім і без дап.

Разм. Счапіцца ў злоснай сварцы, спрэчцы; паспрачацца. Справа была такая, што ў першы год вайны.. [Вялічка] нешта заеўся з Гальвасавым аканомам і вылаяў яго апошнімі словамі. Чорны. // Быць у непрымірымых адносінах з кім‑н. Бацька так заеўся, што гатоў быў хутчэй на надзел згадзіцца, як перапусціць Юзіку. Крапіва.

запэ́ўніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго, у чым і са злучн. «што».

Пераканаць у правільнасці чаго‑н.; паручыцца за што‑н. — Дазвольце запэўніць вас, таварышы, што наша справа калектыўнай гаспадаркі ёсць справа жыццёвая, правільная, а таму ёй належыць будучыня. Колас. — Прывязу лыжы, прывязу абавязкова, — запэўніў бацька, беражліва апускаючы сына на падлогу. Хадкевіч. Дзядзька Карней запэўніў, што асеннімі пасадкамі займацца яшчэ не позна. Якімовіч.

брыгадзі́р, ‑а, м.

1. Ваенны чын у Расіі ў 18 ст., сярэдні паміж палкоўнікам і генералам.

2. Кіраўнік брыгады (у 2 знач.). Брыгадзір механізатараў. Брыгадзір паляводчай брыгады. □ Успомніў.. [Геня] пра бацьку — вясёлага калгаснага брыгадзіра. Якімовіч. Браты жылі вельмі дружна, і мара ў іх была адна: скончыць школу і пайсці ў брыгаду паляўнічых, брыгадзірам якой быў іх бацька — лепшы паляўнічы на ўсю акругу. Бяганская.

[Ням. Brigadier.]

ве́чна, прысл.

1. Без пачатку і без канца, заўсёды, бясконца, спрадвеку. Матэрыя існуе вечна. □ Сонца вечна людзям свеціць. Колас. // На працягу вякоў, вельмі доўга. Жыць вечна ў памяці народа.

2. Пастаянна, заўсёды. Пах смалы.. шырокай хваляй вечна плыве з густых хвояў лесу. Чорны. Бацька вечна заняты: то ў абходзе, то высочвае.. глушцоў ці лася, то вязе ў замак рыбу або качак. С. Александровіч.