1) бескарыслівае служэнне людзям, гатоўнасць ахвяраваць для іх сваімі ўласнымі інтарэсамі (проціл.эгаізм);
2) форма паводзін жывёл, пры якой задавальняюцца патрэбнасці іншых асобін і нават відаў без карысці для сябе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
нішто́I
1. (род. нічо́га, дат. нічо́му, вин. нішто́, твор. нічы́м, предл. ні аб чы́м) мест.отриц. ничто́;
мне нічо́га не трэ́ба — мне ничего́ не ну́жно;
ні ў чым не вінава́ты — ни в чём не пови́нен;
ён ні аб чым не клапаці́ўся — он ни о чём не забо́тился;
2.в знач. сущ., нескл., ср. ничто́;
без пра́цы чалаве́к — н. — без труда́ челове́к — ничто́;
◊ за н. — а) зря; ни за что́; б) (по дешёвке) за бесце́нок;
н. і́ншае — ничто́ ино́е (друго́е);
зве́сці (сысці́) на н. — свести́ (сойти́) на не́т;
лічы́ць за н. — ни во что не ста́вить;
нічо́га не зро́біш — ничего́ не поде́лаешь;
як нічо́га не было́ — как ни в чём не быва́ло;
нічо́га падо́бнага — ничего́ подо́бного;
н. сабе́ — ничего́ себе́;
мно́га шу́му з нічо́га — погов. мно́го шу́ма из ничего́;
без нічо́га нія́кага — без причи́ны
нішто́IIнареч.
1.разг. ничего́;
ко́рмяць там н. — ко́рмят там ничего́;
2.в знач. сказ. (обычно со словомсабе) ничего́;
ураджа́й там н. сабе́ — урожа́й там ничего́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Per risum multum poteris cognoscere stultum
Па частаму смеху ты можаш пазнаць дурня.
По частому смеху ты можешь узнать глупца.
бел. Смех без прычыны ‒ знак дурачыны. Дурню, што смешна, тое пацешна. Дурня пазнаеш па смеху.
рус. Дураку всё смех на уме. Смех без причины ‒ признак дурачины. Дураку, что глупо, то потешно.
фр. Au rire on connaît le fol (Глупца/дурака узнают по смеху).
англ. Fools will be fools (Дураки останутся дураками).
нем. An vielem Lachen erkennt man der Narren (Дурака узнают по тому, как много он смеётся). Am Lachen erkennt man den Toren (По смеху узнают дурака).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Quae nocent, docent
Што шкодзіць, тое вучыць.
Что вредит, то учит.
бел. Бяда дакучыць, тады чалавека розуму навучыць. Бяда хоць мучыць, ды жыць вучыць. Пасля бяды кожны разумны. Хто не бачыў гора, таму шчасце не прынясе радасці. Без мукі няма навукі.
рус. Что мучит, то учит. Золото не в золото, не побывав под молотом. Что вымучит, то и выучит. Намучишься ‒ поучишься. Не испортив дела, мастером не станешь. Идти в науку ‒ терпеть муку.
фр. Adversité est l’école des grands hommes (Несчастье ‒ школа великих людей).
англ. No gain without pain (Ничего без мук не получишь).
нем. Leiden sind Lehren (Мучение ‒ учение).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Utere consilio, licet omnia noveris arte
Карыстайся парадай ‒ і ўсё глыбока зазнаеш.
Пользуйся советом ‒ и всё глубоко познаешь.
бел. Парада ‒ не здрада. Часам і разумнага трэба перасцерагчы.
рус. Своим умом живи, а добрым советом не пренебрегай. Кто с советом не считается, тот просчитается. Без совета жить ‒ что без торбы по миру ходить. И мудрому человеку совет требуется. Добрый совет на приметку бери.
фр. Un sot peut bien avoir une bonne idée (У глупца может быть хорошая идея).
англ. A fool may give a wise man a counsel (И дурак может дать совет умному).
нем. Guter Rat ist Goldes wert (Хороший совет стоит золота).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Ante volare cave, quam procrescant tibi pennae
Сцеражыся лётаць, перш чым у цябе вырастуць крылы.
Остерегайся летать, прежде чем у тебя вырастут крылья.
бел.Без крылаў не паляціш.
рус. Сперва оперись, потом и ввысь. Прежде отца/батьки в петлю не суйся. Не суйся, середа, прежде четверга. Не суйся, ижица, наперёд аза. Говори: «Господи Иисусе», а вперёд не суйся. Прежде соберись, а потом дерись.
фр. On ne peut pas voler sans ailes (Без крыльев не полетишь).
англ. A child must first creep, then go (Ребёнок должен сначала научиться ползать, потом ходить).
нем. Erst das Nest und dann den Vogel (Сначала гнездо, затем птенец).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
абысці́ся
1. (каштаваць) kósten vt; zu stéhen kómmen*;
гэ́та мне до́рага абышло́ся das hat mir [mich] viel gekóstet, das ist mir [mich] téuer zu stehen gekómmen;
абысці́ся без чужо́й дапамо́гі ohne frémde Hílfe áuskommen*, frémde Hílfe entbéhren können*;
3. (уладзіцца) glatt láufen* [géhen*], gut gehen*;
на гэ́ты раз абышло́ся das ist [war] noch éinmal gut gegángen;
◊ абыду́ся (як-не́будзь)! das wird schon gehen!, ich komme schon zurécht!
4. (з кім-н) sich verhálten* (zu D), behándeln vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
тойзайм jéner (f jéne, n jénes, pl jéne);
той дом jénes Haus;
у тым до́ме in jénem Haus;
з таго́ ча́су [тых часо́ў] seitdém, seit jéner Zeit;
тым са́мым dadúrch;
між тым inzwíschen;
ра́зам з тым bei áll(e)dem;
год таму́ (наза́д) vor éinem Jahr;
тым больш um so mehr;
не без таго́ da ist was dran;
без таго́ ohnehín; sowiesó;
ні з таго́, ні з сяго́ mir nichts, dir nichts; óhne jéden Grund;
◊ ні то́е, ні сёе ≅ wéder Fisch noch Fleisch
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ВАНІЛІ́Н,
метаметоксі-парагідоксібензойны альдэгід, CH3O(OH)C6H3CHO, араматычнае арган. рэчыва з пахам ванілі, вытворнае бензолу. Бясколерныя ігольчастыя крышталі, tпл 81—83 °C, tкіп 284—285 °C, шчыльн. 1056 кг/м³. Сублімуе без раскладання, раствараецца ў вадзе, спірце, эфіры, хлараформе і інш. У натуральным стане ў выглядзе гліказіду ёсць у пладах ванілі; сінтэтычны ванілін атрымліваюць з гваяколу, лігніну і эўгенолу. Шырока выкарыстоўваецца ў харч., парфумернай і фармацэўтычнай прам-сці. Сумесь ваніліну з цукр. пудрай (1 : 100) наз. ванільным цукрам.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БА́РЖА
(франц. barge),
пласкадоннае грузавое несамаходнае судна без аснасткі з невялікай асадкай. Перацягваецца буксірам. У залежнасці ад грузаў, якія перавозяцца, баржы падзяляюцца на сухагрузныя (для пяску, руды, кам. вугалю) і наліўныя (вадкае паліва, вада); ад раёна плавання — на марскія, рэйдавыя (прыбярэжныя) і рачныя. На Беларусі з’явілася ў канцы 19 ст. і паступова стала асн. тыпам рачнога грузавога транспарту (з часам драўляныя судны заменены металічнымі). Сучасныя баржы, якія выкарыстоўваюць на ўсіх буйных рэках рэспублікі, пераважна сухагрузныя; грузападымальнасць 100—700 т.