Атмасферная вільгаць, якая пры паніжэнні тэмпературы асядае дробнымі вадзянымі кроплямі на паверхні раслін і розных наземных прадметаў у цёплую пару года.
Ранішняя р.
○
Мучністая раса — хвароба раслін, пры якой на раслінах утвараецца налёт, падобны на муку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
невыле́чны, ‑ая, ‑ае.
Які нельга вылечыць. [Бацька], як і сын, разумеў, што хвароба невылечная, што толькі цуд спыніць яе страшную плынь...Мікуліч./уперан.ужыв.[Марына:] — А цябе ўсё яшчэ цягне да хлопцаў, халасцяк ты невылечны.Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бро́нзовый бро́нзавы;
бро́нзовый векархеол. бро́нзавы век;
бро́нзовая боле́зньмед. бро́нзавая хваро́ба;
бро́нзовая меда́ль бро́нзавы меда́ль;
бро́нзовый зага́р бро́нзавы зага́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
cierpienie
н.
1. цярпенне; пакута; боль;
cierpienie fizyczne — фізічны боль;
2.хвароба
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
галаўня́ж
1.гл галавeшка;
2.с.-г. (хвароба злакавых культур) Kórnbrand m -(e)s, Getréidebrand m, Brand m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ахва́т ’хвароба жывёлы, часцей за ўсё коней, ад празмернага кармлення ці паення’ (КТС), о́хват (Клім.), ахват ’хвароба ад натугі’ (КЭС, лаг.), охват ’хвароба рук, калі іх гарачымі апускаюць у халодную ваду’ (КСТ), ахваціцца ’захварэць, выпіўшы халоднай вады, калі ўвагрэешся’ (Сцяц.), укр.охват ’хвароба: ламота ў паясніцы’, польск.ochwat ’захворванне коней ад няправільнага кармлення ці празмернай працы’, ’хвароба рук ад цяжкай працы ці ад удару’, ochwacić (ręce albo konia) ’стаміць, зрабіць няздольным да працы’, ochwacić się ’ўжыць што-небудзь празмерна, перасыціцца чым-небудзь’, славац.ochvat ’захворванне жывёлы ад прагнасці’, славац. і чэш.мар.ochvátiti se ’захварэць, прагна з’еўшы што-небудзь’ (пра жывёлу), ст.-чэш.ochvátiti sě ’стаміцца, загнацца, узмыліцца’. Да хватаць ’спяшацца’, параўн. хват, хваткі ’хуткі, лоўкі’, рус.дыял.охватывать ’многа, прагна есці’, ’хутка рабіць працу’, укр.хвата́тися спяшацца’ чэш.chvátati, славац.chvátať, в.-луж.chwatać, н.-луж.chwataś, гл. Махэк₂, 210, паводле якога не звязана з xytiti ’спяшацца’ і xvátati ’хапаць’ насуперак Брукнеру, 274; Фасмеру, 4, 239; Слаўскаму, 1, 93. Параўн. падхваціць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ванцак ’хвароба жывата’ (Сцяшк. МГ); ’падучая’ (Шат., Касп.); ’рэзь у жываце’ (БРС). Фанетычна пераробленае запазычанне з польскай мовы, на што ўказвае, у прыватнасці, наяўнасць насавога. Польск.wąsad і памылковае wąsacz ’боль у крыжы’ (адкуль беларускае ванцак ’хвароба жывата’). Брукнер (605) тлумачыць wąsad, як ’тое, што ўсаджана’ і параўноўвае з чэш.úsad ’боль у крыжы’, балг.усади ’хвароба скаціны’. Форма ванцак тлумачыцца перараскладаннем запазычанага слова на ванц‑ і ‑ак, на падставе чаго ўзніклі ванцяць ’абняславіць’ (гл.) і ванцаты ’нервовы, шалёны’ (гл.). Параўн. Вярэніч, БЛ, 11, 66.