до́лата, ‑а, М ‑лаце, н.
1. Цяслярскі і сталярны інструмент для выдзёўбвання дзірак, пазоў і пад. Антон узяў долата і прадзёўб пару дзірак .. для спіц. Пальчэўскі.
2. Інструмент для бурэння горных народ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развява́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. развяваць і развявацца. // Спец. Выдзіманне ветрам часцінак горных народ і глебы. У працэсе натуральнага зарастання расліннасцю або пасля пасадкі лесу развяванне пяскоў спыняецца. Прырода Беларусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nation [ˈneɪʃn] n.
1. на́цыя, наро́д;
The President spoke to the nation on television. Прэзідэнт звярнуўся да народа па тэлебачанні.
2. дзяржа́ва, краі́на;
across the nation па ўсёй краі́не;
newly independent nations но́выя незале́жныя краі́ны;
most favoured nation treatment AmE рэжы́м найбо́льшай спрыя́льнасці (для якой-н. краіны)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вы́валіць I сов.
1. в разн. знач. вы́валить;
в. седака́ з сане́й — вы́валить седока́ из сане́й;
наро́д ~ліў з клу́ба — наро́д вы́валил из клу́ба;
2. вы́ложить, вы́сыпать;
~ліў на стол усё, што было́ ў кішэ́ні — вы́ложил (вы́сыпал) на стол всё, что бы́ло в карма́не;
3. разг. вы́сунуть;
язы́к ~ліў — язы́к вы́сунул
вы́валіць II сов. (сукно) вы́валять, сваля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
дэмагра́фія
(ад гр. demos = народ + grapho = пішу)
навука, якая вывучае склад, колькасць, заканамернасці ўзнаўлення насельніцтва ў іх грамадска-гістарычнай абумоўленасці.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
лю́дцы, ‑аў; адз. няма.
Разм. Ласк. да людзі (у 1 знач.). [Міхайла:] — Паменяце мае словы, людцы. Народ усё роўна цара скіне. Бядуля. Нечакана балота абудзіў роспачны чалавечы крык. — Ратуйце, тану! Людцы добрыя, ратуйце! Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
правата́, ‑ы, ДМ ‑ваце, ж.
Правільнасць думкі, меркавання, учынкаў; справядлівасць. [Толік] шкадаваў бацьку, які зусім не ўмее даказаць сваю правату. Жычка. — Народ адчувае сваю вялікую перавагу над фашыстамі, сваю сілу, сваю правату. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
На́рад ’нашчадкі’ (Сержп. Грам.). Ад нарадзі́ць ’радзіць, даць жыццё’; магчыма, архаізм, у якім захавалася першаснае значэнне ’ўсе народжаныя, нашчадкі, род’, параўн. народ (гл.).
Нара́д 1 ’падрыхтаваныя да ткацтва кросны’ (мсцісл., Жыв. сл., Лебед., Мат. Гом.), ’увесь набор ткацкіх прылад’ (дзярж., З нар. сл.). Ад нарадзі́ць ’падрыхтаваць кросны да ткацтва’, да рад (гл.).
Нара́д 2 ’воз без драбін для вывазкі сена’ (Сержп. Земл.), нара́дка ’воз, у якім возяць гной’ (Жд. 2). Ад нарадзі́ць ’прыстроіць, падрыхтаваць’, гл. рад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пандэмі́я
(гр. pandemia = увесь народ)
больш шырокае, чым пры эпідэміі, распаўсюджванне якой-н. інфекцыйнай хваробы, якая ахоплівае цэлыя краіны, нават мацерыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
гагау́зы, ‑аў; адз. гагауз, ‑а, м.; гагаузка, ‑і, ДМ ‑зцы; мн. гагаузкі, ‑зак; ж.
Народ, па культуры блізкі да балгар, які жыве ў Малдаўскай і Украінскай ССР, а таксама ў Балгарыі і Румыніі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)