Навокал, таксама навакол, навокала, навакола (ТСБМ), нао́коло ’навокал, кругом’ (ТС), укр.ноколо, польск.naokoło, серб.-харв.нао̏коло, балг.нао́коло, мак.наоколу — з *naokolo, што ў сваю чаргу з прыназоўнікавага спалучэння з він. скл. o‑kolo, гл. вакол, параўн. наўкру́г ’тс’. Няправільна сцвярджаецца, што бел.наво́кала выконвае толькі прыслоўную функцыю (ESSJ SG, 2, 91), параўн. Навокала агню стаяць і сядзяць людзі… (Колас). Гл. таксама Шуба, Прыслоўе, 160.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пато́мак ’нашчадак’ (ТСБМ), патомства ’маладое пакаленне’, ’людзі будучых пакаленняў’ (ТСБМ, Інстр. I, чэрв., глыб., віл., Сл. ПЗБ). Рус.потомок, ст.-рус.потомъкъ, польск.potomek, чэш.potomek, славац.potomok, балг.потомък ’тс’. Утворана ад прасл. словазлучэння po tomь ’пасля таго’ (Младэнаў, 498; Праабражэнскі, 2, 117; Голуб-Копечны, 288; Фасмер, 3, 345). Махэк₂ (475) выводзіць гэта слова з прыметніка potomní (як dnešní > dnešek), якое з potom.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Саве́т ’назва некаторых органаў дзяржаўнага кіравання, якія складаюцца з выбарных або прызначаных асоб’, ’распарадчы або дарадчы калегіяльны орган пры якой-небудзь установе, арганізацыі, таварыстве і пад.’ (ТСБМ), ’савет, нарада’ (Бяльк.), саве́ты ’савецкая ўлада; савецкія людзі’ (Сл. ПЗБ, Скарбы). З рус.сове́т, сове́товать (Крукоўскі, Уплыў, 43). Рус. з царкоўнаславянскай, параўн. ст.-рус.съвѣтъ, ст.-слав.съвѣтъ, якое калькуе грэч.συμβούλιον ’нарада’; гл. Фасмер, 3, 705.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сэнс ’унутраны лагічны змест, значэнне’, ’разумная аснова, прызначэнне, мэта’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Байк. і Некр., Шат., Касп., Гарэц.), ’розум, толк, лад’ (Нас.): людзі кажуць сэнс (Сержп.). Праз польск.sens з лац.sēnsus ’сэнс’, sentiō ’адчуваю’ (Кюнэ, Poln., 96 з літ-рай). Ст.-бел.сенсъ з 1592 г. са ст.-польск.sens (Булыка, Лекс. запазыч., 132). Аб рус.сенс < польск.sens гл. Фасмер, 3, 601.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bad1[bæd]n.the bad 1. благі́я лю́дзі
2. благо́е
♦
my badAmE, infml мая́ віна́;
be to the badBrE атрыма́ць ме́ншую су́му (гро́шай), чым ране́й;
go to the bad пача́ць паво́дзіць сябе́ амара́льна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БЯЛІ́НСКАЯ Марыя Сяргееўна
(22.7.1906, Магілёў — 3.5.1990),
бел. актрыса. Нар.арт. Беларусі (1953). Скончыла Бел.драм. студыю ў Маскве (1926). Працавала ў Бел.дзярж. т-рах імя Я.Коласа (1926—64) і Я.Купалы (1965—79). Выконвала ролі маладых гераінь, потым — характарныя. Мяккі лірызм арганічна спалучала з узнёсласцю і драматызмам. Сярод роляў: Марына («Вайна вайне» Я.Коласа), Таццяна Марыч («Над Бярозай-ракой» П.Глебкі), Старшыня калгаса («Алазанская даліна» К.Губарэвіча і І.Дорскага), Глушачыха («Людзі на балоце» паводле І.Мележа), Кандраціха («Рудабельская рэспубліка» паводле С.Грахоўскага), Аксюша («Лес» А.Астроўскага), Марыя Антонаўна («Рэвізор» М.Гогаля), Насця, Рашэль («На дне», «Васа Жалязнова» М.Горкага), Афелія («Гамлет» У.Шэкспіра), Жаніна («Забаўны выпадак» К.Гальдоні), маці Віктара («Гульня з кошкай» І.Эркеня). Здымалася ў тэлевіз. фільмах «Трывожнае шчасце» паводле І.Шамякіна, «Людзі на балоце» і інш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
flesh and blood
1) плоць і кроў чалаве́ка
2) чалаве́чая нату́ра
3) informal чалаве́к -а m., лю́дзіpl.; чалаве́цтва n.
•
- one’s own flesh and blood
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
душагу́б, ‑а, м.
Разм.пагард.
1. Забойца. — Скажыце, людзі добрыя, якую кару заслужыў гэты душагуб?Якімовіч.
2. Ужываецца як слова лаянкі. Мар’янка борзда ўстае і кідае свёкру. — Душагуб, злодзей!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лабара́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Навукова-тэхнічны супрацоўнік лабараторыі, навуковай установы. [На будаўніцтве] патрэбны былі гідратэхнікі, лабаранты.., бетоншчыкі і людзі дзесяткаў другіх прафесій.Галавач.
2. Памочнік прафесара, выкладчыка на лабараторных занятках.
[Ад лац. laborans, laborantis — які працуе.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)