Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Жаўтабру́х ’від вужа’. Рус.дан.желто́брюх ’бязногая яшчарка, Ophiosaurus serpentinus’, укр.жовто́брюх ’від вужа’, польск.żółtobrzuchi ’маючы жоўтае бруха’, чэш.žlulobřichý ’тс’. Усх.-слав. назва паўзуна ўтворана як складанае слова: желт‑о‑брюх (гл. жо́ўты, бру́ха).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лянце́й ’танец — яго танцуюць ланцужком’ (нараўл., Мат. Гом.), ляньця́й ’від танца другой палавіны XIX ст.’ (беш., Касп.). Рус.лансье, алан.ланце, польск.lansjer. Запазычаны з франц.lansier ’кадрыля’ (Фасмер, 2, 552), ’від кантрданса’ (Слаўскі, 4, 49).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
атле́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Сістэма гімнастычных практыкаванняў, якія развіваюць сілу, спрыт, вынослівасць.
•••
Лёгкая атлетыка — від спорту, які ахоплівае хадзьбу, бег, скачкі, кіданне кап’я, дыска, штурханне ядра і пад.
Цяжкая атлетыка — комплекс фізічных практыкаванняў па падыманню цяжараў (штангі, гіры, гантэлі і інш.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каро́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Рмн. ‑нак; ж.
1.Памянш.да карона (у 1 знач.).
2. Знешняя частка зуба.
3. Металічная або пластмасавая абалонка, якая надзяваецца на зуб для яго захавання. Паставіць каронку. Залатая каронка.
4.Від свідравальнага долата. Алмазная каронка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кату́рны, ‑аў; адз. катурн, ‑а, м.
Від абутку з высокай падэшвай, які надзяваўся трагічнымі акцёрамі старажытнага грэчаскага і рыжскага тэатраў для надання фігуры велічнасці. /уперан.ужыв.Па другі дзень пасля прэм’еры я ўжо хадзіў па калідорах гімназіі на катурнах славы.Рамановіч.
[Грэч. kóthornoi.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ге́тры, ‑аў; адз. гетра, ‑ы, ж.
Від цёплай адзежы для ног, якая надзяваецца паверх абутку і закрывае нагу да калена або да шчыкалаткі. Хадзіў Крукер у шырокай клятчастай кепцы, у прасторным шэрым пінжаку, такіх жа штанах, запраўленых у чаравікі з гетрамі.Лынькоў.
[Фр. guêtre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гра́фіка, ‑і, ДМ ‑фіцы, ж.
1.Від выяўленчага мастацтва, заснаваны на стварэнні малюнка лініямі, штрыхамі. //зб. Творы гэтага мастацтва. Кніжная графіка. Выстаўка савецкай графікі.
2. Спосаб перадачы жывой мовы пісьмовымі знакамі. // Друкаваныя або пісаныя знакі, якія адпавядаюць гукам мовы, інтанацыям, паўзам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сексці́на, ‑ы, ж.
Спец.Від шасцірадковага верша, у якім чатыры радкі з перакрыжаванай рыфмоўкай і двухрадкоўе з сумежнай рыфмоўкай. Эй, з-за лесу ды з-за гор Сонца выплывае. Зашумі ты, цёмны бор, Пушча векавая. Пойдзем, пойдзем ваяваць, Долю, волю здабываць.Колас.
[З лац. sex — шэсць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хія́зм, ‑у, м.
1. У анатоміі — перакрыжаванне зрокавых нерваў на ніжняй паверхні прамежкавага мозга хрыбетных.
2. У лінгвістыцы — від сінтаксічнага паралелізму, пры якім у другой палавіне фразы члены сказа стаяць у адваротным парадку.
3. У выяўленчым мастацтве — крыжападобнае, сіметрычнае размяшчэнне дэталей фігуры.
[Грэч. chiasmos — размяшчэнне ў выглядзе літары «х».]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)