Пату́піць, патупі́ць ’апусціць уніз (вочы, галаву)’ (ТСБМ, бялын., Янк. Мат.). Рус. поту́пить (взор) ’тс’. Усх.-бел. — руская ізалекса. Да тупы́ (гл.); пату́піць — г. зн. ’нібы прытупіць погляд’ (Фасмер, 3, 346).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кало́ць¹, калю́, ко́леш, ко́ле; калі́; незак.

1. каго-што. Датыкаючыся чым-н. вострым, выклікаць боль.

К. іголкай.

Цэлы дзень калола (безас.) пад сэрцам (перан.).

2. каго (што). Рабіць укол, уколы (разм.).

Хвораму калолі антыбіётыкі.

3. каго (што). Забіваць чым-н. вострым.

К. свінню.

4. каго-што. Біць рагамі, бадаць (разм.).

Бедная тая дамова, дзе вала коле карова (прыказка).

5. перан., каго (што) і без дап. Рабіць каму-н. колкія заўвагі, папракаць.

К. дакорамі.

◊

Калоць (у) вочы (разм.) — папікаць, дакараць, сарамаціць.

Праўда вочы коле (прыказка) — пра нежаданне слухаць непрыемную праўду.

|| зак. закало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы (да 3 знач.).

|| аднакр. кальну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1, 2 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вы́каціць, -качу, -каціш, -каціць; -качаны; зак.

1. што. Коцячы, перамясціць, выдаліць.

В. бочку з падвала.

В. калёсы на двор.

2. Хутка выехаць адкуль-н. (разм.).

На плошчу выкаціў аўтобус.

3. перан., асаб. і безас. Знішчыць агнём (разм.).

Пажар выкаціў палавіну вёскі.

◊

Выкаціць бельмы (разм., груб.) — вытарашчыць вочы.

|| незак. выко́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сі́ні, -яя, -яе.

1. Які мае афарбоўку аднаго з асноўных колераў спектра — сярэдняга паміж блакітным і фіялетавым.

Сіняе неба.

Сінія вочы.

2. Пра скуру: які мае адценне гэтага колеру.

Сінія губы.

◊

Сіняя панчоха (пагард.) — пра жанчыну, пазбаўленую жаноцкасці: сухую педантку, якую больш за ўсё цікавяць дзелавыя, навуковыя заняткі.

|| памянш. сі́ненькі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

full​3 [fʊl] adv.

1. пра́ма;

full in the face/eyes пра́ма ў твар/у во́чы

2. ве́льмі;

know full well ве́льмі до́бра ве́даць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

woeful [ˈwəʊfəl] adj.

1. lit. засму́чаны; гаро́тны; тужлі́вы; журбо́тны;

woeful eyes су́мныя во́чы

2. ве́льмі ке́пскі; (той) які́ засмучае;

a woeful spectacle жахлі́вае відо́вішча

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

bathe​2 [beɪð] v.

1. прамыва́ць (вочы, рану і да т.п.)

2. AmE купа́ць; купа́цца (у ванне)

3. dated купа́цца; пла́ваць у рацэ́/мо́ры

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

stare​1 [steə] n. здзі́ўлены або́ пі́льны по́зірк;

give smb. a stare гля́нуць на каго́-н. са здзіўле́ннем; вы́лупіць во́чы на каго́-н.; вы́лупіцца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

разгоре́ться сов., в разн. знач. разгарэ́цца;

дрова́ разгоре́лись дро́вы разгарэ́ліся;

глаза́ разгоре́лись во́чы разгарэ́ліся;

бой разгоре́лся бой разгарэ́ўся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Прысляпі́ць (прысьляпі́ць) ’прываражыць, прычараваць’ (пух., З нар. сл.), прысляпі́цца ’прыстаць, прычапіцца’ (Жд., Мат. Гом.; люб., Жыв. НС). Да ляпіцца, ліпнуць (гл.) пад уплывам фразеалагізма сляпіцаю лезці (у вочы) ’нахабна, назойліва лезці’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)